Đặt trong bối cảnh là người đến sau, lại đang thua lỗ trong mảng Windows Phone, nền tảng ứng dụng ít, số người sử dụng hệ máy tính để bàn đang giảm, Microsoft khó còn con bài nào trong tay để có thể vượt qua được cửa ải đầy khó khăn hiện nay. Hãng phần mềm khổng lồ này liệu sẽ làm cách nào với Windows 10 để có thể cứu vãn chỗ đứng trong lòng người sử dụng? Bài viết sẽ phân tích kĩ hơn một chút về việc tại sao Windows 10 lại được ra mắt và chú trọng phát triển đến như vậy.
Lịch sử phát triển Windows 8: khá tệ
Cách đây 3 năm và đã được cập nhật lên phiên 8.1 sau đó, Windows 8 vẫn là một cục nợ mà Microsoft không tài nào có thể trả hết được. Quả thật nói không ngoa khi việc quyết định thiết kế và thay đổi căn bản trải nghiệm người dùng ( UX – user experience design ) quá bất ngờ đã làm cho hệ điều hành này khá trì trệ trong việc được người dùng chấp nhận. Tại sao Windows 7 SP1 hết sức trơn tru và mượt mà, trong khi đó ông lớn ở xứ Silicon lại bắt người dùng thay đổi hoàn toàn theo cách khác: giao diện mặc định dạng thẻ, cảm ứng hoàn toàn mới tích hợp vào hệ điều hành Windows 8. Phải chăng tham vọng quá lớn đã khiến cho Microsoft phải thay đổi quyết định của mình. Bằng chứng là Microsoft không tiếp tục đưa ra các bản cập nhật để cải thiện hệ điều hành này mà hãng đã tập trung cho Windows 10 với tuyên bố rằng phiên bản này sẽ là phiên bản cuối cùng của hệ điều hành này.
Windows 8 làm màn hình desktop trở lại thời kì cách đây 22 năm trước
Trải qua 17 năm, có thể nói lõi của hệ điều hành của Microsoft nằm chủ yếu ở thanh Start menu. Nó được cải tiến chậm chạp từ một ô vuông màu xám từ Windows 95, đến tận Windows 7 thì nó mới có khả năng tuỳ biến cao với 2 cột xổ lên từ một ô hình tròn có gắn logo Windows. Đến Windows 8, thanh Start mở rộng ra toàn màn hình với giao diện thẻ Live Tiles. Microsoft coi đây như một chuẩn chung của hãng khi các máy tablet hay các thiết bị có màn hình cảm ứng đều có thể sử dụng được. Có thể hiểu là hãng đang cải biên lại toàn bộ giao diện theo một hướng mới với trải nghiệm full-screen kèm theo những ứng dụng mới để có thể sử dụng trên nhiều thiết bị di động chứ không riêng gì trên desktop. Nhưng thiết kế không phải là chỉ để nhìn mà nó còn phụ thuộc nhiều vào việc bạn sẽ sử dụng nó như thế nào và Windows 8 đang biến laptop và desktop trở lại 22 năm về trước.
Chi tiết hơn về thiết kế Windows 95
Với Windows 95, Windows chạy ứng dụng thông qua phần mềm có tên là Program Manager. Phần mềm này sẽ mở ra khi máy khởi động và được phóng ra toàn bộ màn hình. Mặc dù vẫn có desktop để chứa các phần mềm bạn cần nhưng Program Manager được coi là yếu tố cốt lõi của UI thời này, nơi mà bạn có thể chạy tất cả ứng dụng mà mình muốn sử dụng. Windows 8 sử dụng thiết kế cũng như Windows 95, bạn có thể thêm các ứng dụng mình thích hay sử dụng thường xuyên vào màn hình start menu.
Bất cập gì từ trải nghiệm này
Microsoft chỉ thêm vào một số hiệu ứng và live title với cách nhấn mạnh là giao diện phẳng mang tính đột phá và cách mạng nhưng thực tế đây là chỉ là chiêu PR cho việc áp dụng Program Manager cũ kĩ với 22 năm tuổi. Việc chuyển đổi giữa 2 kiểu giao diện cũng gây khó khăn cho người dùng. Người dùng thay vì sử dụng đa nhiệm, có thể chuyển đổi giữa các phần mềm dễ dàng thông qua 1 cú click chuột ở dưới taskbar quen thuộc thì nay phải quay ra lại màn hình start và chọn cho mình một ứng dụng mới, không khác gì việc sử dụng iPad với hệ điều hành iOS cả. Nhiều nhà phát hành phần mềm nhận ra điều này, họ hạn chế việc chuyển đổi qua ứng dụng mới với màn hình Start. Microsoft cũng nhận ra vấn đề này và một lần nữa họ lại đi tìm câu trả lời cho chính mình.
Windows liệu có theo chu kì tick-tock như Intel
Một điều lạ là Microsoft cũng đã lập lại tình trạng này khi mới ra mắt Windows Vista vào tháng 7 năm 2009. Phiên bản hệ điều hành này cũng chỉ chiếm 1/5 số PC trong khi Windows XP cũ kĩ lại chiếm đến tận 2/3 số máy sử dụng hệ điều hành Windows. Ở thời điểm hiện tại cũng xảy ra tình trạng tương tự, theo dữ liệu nghiên cứu từ các nhà phân tích, Windows 8 và 8.1 chỉ chiếm con số 19% so với con số 66% của Windows 7. Chẳng nhẽ Windows cũng có một chu kì nhất định, người viết có thể ví như chu kì tick-tock của Intel. Intel sẽ luôn ra một con chip mới với kiến trúc hoàn toàn ở chu kì tick và bản hoàn thiện hơn ở chu kì tock ( ai ham công nghệ mới thì sẽ mua CPU ở chu kì tick, những người này phần lớn sẽ là dân công nghệ, trong khi một số người hiểu biết hơn sẽ mua ở chu kì tock, vốn có hiệu năng ổn định và tính năng nhiều không kém ).
Nguyên do nào khiến Microsoft thất bại: 2 lý do cơ bản
Người viết có thể trả lời khá nhiều, nhưng điển hình câu trả lời là thói quen của người sử dụng. Tại sao? Khi người dùng đang có xu hướng sử dụng hệ điều hành ổn định, họ ít có khuynh hướng cập nhật các hệ điều hành mới vì không muốn trải nghiệm với cảm giác lạ lẫm và lại phải tốn thời gian để tìm hiểu thêm các tính năng cũng như cách sử dụng mới. Lý do thừ 2 ở đây có thể nói đến là cấu hình cũ không đảm nhiệm nổi hệ điều hành mới. Người dùng lại phải nâng cấp máy với mốt số tiền không hề nhỏ để có thể đáp ứng và sử dụng hệ điều hành mới trong khi khoảng thời gian này là quá ngắn. Hai lý do trên là quá đủ cho việc tại sao Microsoft lại thất bại trong “chu kì tick” của mình. ( Người viết không hề nói chu kì tick của Intel là kém ổn định ).
Hướng đi trên Windows 10
Bắt đầu lại từ Windows 8.1, hãng khổng lồ đã mặc định ngầm rằng người dùng sẽ có ít thời gian trải nghiệm các ứng dụng dạng live title hơn. Họ cung cấp tuỳ chọn cho việc màn hình desktop xuất hiện trước thay vì là màn hình Start menu, các ô Live Title đơn giản hơn. Sang Windows 10, Microsoft đã chính thức định hướng lại với việc tập trung vào nền desktop thay vì cho di động. Hãng đã mang nút Start trở lại với người dùng Windows 7 trong khi vẫn không quên người dùng Windows 8 khi tích hợp khả năng tuỳ biến live title trên thanh start menu.
Vậy việc bán hàng của từ Windows Store thì sao?
Những ứng dụng bán hàng, trò chơi trực tuyến, sách, nhạc, video của Microsoft đều được bán qua Windows Apps. Hãng đã chấp nhận hy sinh mảng Live Title để cung cấp cho người dùng một trải nghiệm tốt hơn. Lý do khá dễ hiểu: Không ai dùng thì lấy gì mà mua với bán. Windows Store giờ đây được Microsoft coi như là một phần mềm mặc định của Windows, không hơn không kém với nút “close” hình dấu chéo ở bên góc phải phía trên.
Liệu hãng có kìm hãm tham vọng của mình
Tổng hợp lại một chút, theo người viết, việc Microsoft xoá bỏ Start menu không đồng nghĩa với việc hãng sẽ kìm hãm lại tham vọng của mình. Tại sao? Giao diện mới ở thanh Action Center nói lên điều đó. Bố cục có xu hướng dành cho tablet, laptop, các thiết bị di động, nhiều ứng dụng có nút back và khả năng phóng to ra màn hình như office chẳng hạn. Cảm giác như đang dùng một chiếc tablet thay vì máy tính để bàn vậy. Tất cả cho thấy chiến lược của Satya Nadella đạt được mục tiêu có 1 tỷ thiết bị chạy Windows trên thị trường trong vòng 2 đến 3 năm tới. Microsoft cũng đã tung ra công cụ để chuyển đổi từ ứng dụng nền web, iOS, Android sang Windows 10 cho các nhà phát triển.
Kết luận
Mọi thứ đều cho thấy Windows 10 đang là nước cờ mang tính quyết định "được ăn cả, ngã về không" của hãng. Liệu Microsoft có đi đúng nước hay không thì xin chờ trong một thời gian nữa, khi mà toàn bộ người dùng sử dụng và chính bạn cũng sẽ quyết định số phận của hãng khổng lồ này.
Lịch sử phát triển Windows 8: khá tệ
Cách đây 3 năm và đã được cập nhật lên phiên 8.1 sau đó, Windows 8 vẫn là một cục nợ mà Microsoft không tài nào có thể trả hết được. Quả thật nói không ngoa khi việc quyết định thiết kế và thay đổi căn bản trải nghiệm người dùng ( UX – user experience design ) quá bất ngờ đã làm cho hệ điều hành này khá trì trệ trong việc được người dùng chấp nhận. Tại sao Windows 7 SP1 hết sức trơn tru và mượt mà, trong khi đó ông lớn ở xứ Silicon lại bắt người dùng thay đổi hoàn toàn theo cách khác: giao diện mặc định dạng thẻ, cảm ứng hoàn toàn mới tích hợp vào hệ điều hành Windows 8. Phải chăng tham vọng quá lớn đã khiến cho Microsoft phải thay đổi quyết định của mình. Bằng chứng là Microsoft không tiếp tục đưa ra các bản cập nhật để cải thiện hệ điều hành này mà hãng đã tập trung cho Windows 10 với tuyên bố rằng phiên bản này sẽ là phiên bản cuối cùng của hệ điều hành này.
Windows 8 làm màn hình desktop trở lại thời kì cách đây 22 năm trước
Trải qua 17 năm, có thể nói lõi của hệ điều hành của Microsoft nằm chủ yếu ở thanh Start menu. Nó được cải tiến chậm chạp từ một ô vuông màu xám từ Windows 95, đến tận Windows 7 thì nó mới có khả năng tuỳ biến cao với 2 cột xổ lên từ một ô hình tròn có gắn logo Windows. Đến Windows 8, thanh Start mở rộng ra toàn màn hình với giao diện thẻ Live Tiles. Microsoft coi đây như một chuẩn chung của hãng khi các máy tablet hay các thiết bị có màn hình cảm ứng đều có thể sử dụng được. Có thể hiểu là hãng đang cải biên lại toàn bộ giao diện theo một hướng mới với trải nghiệm full-screen kèm theo những ứng dụng mới để có thể sử dụng trên nhiều thiết bị di động chứ không riêng gì trên desktop. Nhưng thiết kế không phải là chỉ để nhìn mà nó còn phụ thuộc nhiều vào việc bạn sẽ sử dụng nó như thế nào và Windows 8 đang biến laptop và desktop trở lại 22 năm về trước.
Chi tiết hơn về thiết kế Windows 95
Với Windows 95, Windows chạy ứng dụng thông qua phần mềm có tên là Program Manager. Phần mềm này sẽ mở ra khi máy khởi động và được phóng ra toàn bộ màn hình. Mặc dù vẫn có desktop để chứa các phần mềm bạn cần nhưng Program Manager được coi là yếu tố cốt lõi của UI thời này, nơi mà bạn có thể chạy tất cả ứng dụng mà mình muốn sử dụng. Windows 8 sử dụng thiết kế cũng như Windows 95, bạn có thể thêm các ứng dụng mình thích hay sử dụng thường xuyên vào màn hình start menu.
Bất cập gì từ trải nghiệm này
Microsoft chỉ thêm vào một số hiệu ứng và live title với cách nhấn mạnh là giao diện phẳng mang tính đột phá và cách mạng nhưng thực tế đây là chỉ là chiêu PR cho việc áp dụng Program Manager cũ kĩ với 22 năm tuổi. Việc chuyển đổi giữa 2 kiểu giao diện cũng gây khó khăn cho người dùng. Người dùng thay vì sử dụng đa nhiệm, có thể chuyển đổi giữa các phần mềm dễ dàng thông qua 1 cú click chuột ở dưới taskbar quen thuộc thì nay phải quay ra lại màn hình start và chọn cho mình một ứng dụng mới, không khác gì việc sử dụng iPad với hệ điều hành iOS cả. Nhiều nhà phát hành phần mềm nhận ra điều này, họ hạn chế việc chuyển đổi qua ứng dụng mới với màn hình Start. Microsoft cũng nhận ra vấn đề này và một lần nữa họ lại đi tìm câu trả lời cho chính mình.
Windows liệu có theo chu kì tick-tock như Intel
Thị phần OS 12/2014 theo NetStat
Một điều lạ là Microsoft cũng đã lập lại tình trạng này khi mới ra mắt Windows Vista vào tháng 7 năm 2009. Phiên bản hệ điều hành này cũng chỉ chiếm 1/5 số PC trong khi Windows XP cũ kĩ lại chiếm đến tận 2/3 số máy sử dụng hệ điều hành Windows. Ở thời điểm hiện tại cũng xảy ra tình trạng tương tự, theo dữ liệu nghiên cứu từ các nhà phân tích, Windows 8 và 8.1 chỉ chiếm con số 19% so với con số 66% của Windows 7. Chẳng nhẽ Windows cũng có một chu kì nhất định, người viết có thể ví như chu kì tick-tock của Intel. Intel sẽ luôn ra một con chip mới với kiến trúc hoàn toàn ở chu kì tick và bản hoàn thiện hơn ở chu kì tock ( ai ham công nghệ mới thì sẽ mua CPU ở chu kì tick, những người này phần lớn sẽ là dân công nghệ, trong khi một số người hiểu biết hơn sẽ mua ở chu kì tock, vốn có hiệu năng ổn định và tính năng nhiều không kém ).
Nguyên do nào khiến Microsoft thất bại: 2 lý do cơ bản
Người viết có thể trả lời khá nhiều, nhưng điển hình câu trả lời là thói quen của người sử dụng. Tại sao? Khi người dùng đang có xu hướng sử dụng hệ điều hành ổn định, họ ít có khuynh hướng cập nhật các hệ điều hành mới vì không muốn trải nghiệm với cảm giác lạ lẫm và lại phải tốn thời gian để tìm hiểu thêm các tính năng cũng như cách sử dụng mới. Lý do thừ 2 ở đây có thể nói đến là cấu hình cũ không đảm nhiệm nổi hệ điều hành mới. Người dùng lại phải nâng cấp máy với mốt số tiền không hề nhỏ để có thể đáp ứng và sử dụng hệ điều hành mới trong khi khoảng thời gian này là quá ngắn. Hai lý do trên là quá đủ cho việc tại sao Microsoft lại thất bại trong “chu kì tick” của mình. ( Người viết không hề nói chu kì tick của Intel là kém ổn định ).
Hướng đi trên Windows 10
Bắt đầu lại từ Windows 8.1, hãng khổng lồ đã mặc định ngầm rằng người dùng sẽ có ít thời gian trải nghiệm các ứng dụng dạng live title hơn. Họ cung cấp tuỳ chọn cho việc màn hình desktop xuất hiện trước thay vì là màn hình Start menu, các ô Live Title đơn giản hơn. Sang Windows 10, Microsoft đã chính thức định hướng lại với việc tập trung vào nền desktop thay vì cho di động. Hãng đã mang nút Start trở lại với người dùng Windows 7 trong khi vẫn không quên người dùng Windows 8 khi tích hợp khả năng tuỳ biến live title trên thanh start menu.
Vậy việc bán hàng của từ Windows Store thì sao?
Những ứng dụng bán hàng, trò chơi trực tuyến, sách, nhạc, video của Microsoft đều được bán qua Windows Apps. Hãng đã chấp nhận hy sinh mảng Live Title để cung cấp cho người dùng một trải nghiệm tốt hơn. Lý do khá dễ hiểu: Không ai dùng thì lấy gì mà mua với bán. Windows Store giờ đây được Microsoft coi như là một phần mềm mặc định của Windows, không hơn không kém với nút “close” hình dấu chéo ở bên góc phải phía trên.
Liệu hãng có kìm hãm tham vọng của mình
Tổng hợp lại một chút, theo người viết, việc Microsoft xoá bỏ Start menu không đồng nghĩa với việc hãng sẽ kìm hãm lại tham vọng của mình. Tại sao? Giao diện mới ở thanh Action Center nói lên điều đó. Bố cục có xu hướng dành cho tablet, laptop, các thiết bị di động, nhiều ứng dụng có nút back và khả năng phóng to ra màn hình như office chẳng hạn. Cảm giác như đang dùng một chiếc tablet thay vì máy tính để bàn vậy. Tất cả cho thấy chiến lược của Satya Nadella đạt được mục tiêu có 1 tỷ thiết bị chạy Windows trên thị trường trong vòng 2 đến 3 năm tới. Microsoft cũng đã tung ra công cụ để chuyển đổi từ ứng dụng nền web, iOS, Android sang Windows 10 cho các nhà phát triển.
Kết luận
Mọi thứ đều cho thấy Windows 10 đang là nước cờ mang tính quyết định "được ăn cả, ngã về không" của hãng. Liệu Microsoft có đi đúng nước hay không thì xin chờ trong một thời gian nữa, khi mà toàn bộ người dùng sử dụng và chính bạn cũng sẽ quyết định số phận của hãng khổng lồ này.
Tổng hợp
Chỉnh sửa lần cuối:
Cũng đang hóng...
