Thị trường máy tính để bàn PC suy giảm trầm trọng sau một thập kỉ hoàng kim đang trở thành một vấn đề rất đáng để suy nghĩ của nhiều nhà sản xuất phần cứng. Theo ước tính, có đến khoảng 25 đến 30 triệu đơn vị máy tính cá nhân suy giảm hàng năm và chạm đáy trong hồi giữa mùa xuân 2015 vừa rồi. Rất nhiều lý do được đưa ra như khủng hoảng kinh tế, tác động của tỷ giá hối đoái yếu nhưng nguyên nhân chính có lẽ lại đang là sự thay đổi nhu cầu sử dụng của người dùng: xu hướng sử dụng máy tính bảng và smartphone ở các thị trường đông dân như Trung Quốc, Mĩ và Trung Đông. Điều này đẫn đến số lượng tiêu thụ HDD cũng giảm dần bởi nhiều nhà sản xuất PC OEM như Dell, HP,.. đang phải dè chừng trước bất kì một biến cố nào có thể đến trong năm nay. Hiện tại, chỉ tính riêng thị phần theo hợp đồng của Western Digital và Seagate chỉ nằm vỏn vẹn gần ở mức 100 triệu đơn vị trong năm 2015.
Tổng cộng 469 triệu số lượng HDD được bán ra trong năm 2015
Số lượng HDD bán ra trên thị trường bao gồm cá nhân và doanh nghiệp hiện đang đạt mức 468,9 triệu đơn vị, giảm gần 100 triệu đơn vị so với những gì đạt được trong năm 2014. Nhưng nếu nhìn rộng ra, doanh số HDD chưa tìm lại được tín hiệu tích cực từ năm 2010 và sụt giảm cực kì trầm trọng trong năm 2012 (chỉ đạt 479 triệu đơn vị) , cũng vừa là thời điểm chuyển giao giữa thế hệ chip Sandy Bridge và Ivy Bridge.
Xét kĩ hơn ở trong từng quý, số lượng HDD thường được bán ra mạnh hơn trong quý cuối cùng của năm do nhiều nhà sản xuất bắt đầu tích trữ để bán trong những ngày lễ hội cuối năm hay mùa tựu trường của học sinh. Tuy nhiên, trái hẳn với thường lệ, số lượng ổ đĩa cứng chỉ còn khoảng 115,1 triệu đơn vị trong hồi Q4/2015, đánh dấu mức thấp kỉ lục trong 10 năm gần đây. Đến ngay cả thời điểm khủng hoảng kinh tế trầm trọng hồi Q4/2008 (124 triệu đơn vị) hay trong đợi lũ tại Thái Lan tàn phá các nhà máy sản xuất ổ cứng thì cũng đạt mức 120 triệu đơn vị thì số lượng ổ cứng tiêu thụ cũng không quá thậm tệ như thời điểm hiện tại.
Western Digital bán khoảng 49 triệu chiếc ổ cứng trong Q4/2015 (giảm 18,6% so với hồi năm ngoái) và nói rằng mức tiêu thụ của game thủ cũng như doanh nghiệp yếu hơn khá nhiều so với kì vọng. Hãng cũng dự đoán rằng số lượng HDD có mặt trên thị trường cũng sẽ giảm xuống dưới 100 triệu đơn vị trong quý đầu tiên năm nay. Và để giữ tính cạnh tranh cân bằng với lợi nhuận trong xu hướng thực tại, Western Digital đã lên kế hoạch để tối ưu hóa và sắp xếp lộ trình, loại bỏ ít nhất sáu chương trình để giảm chi phí. Công ty này dự định sẽ đóng cửa cơ sở sản xuất wafer tại thành phố Otawara, Nhật Bản, giảm số lượng nhà máy còn hoạt động xuống còn lại là 2.
“Chúng tôi biết trước diễn biến tiêu cực sẽ sớm xảy ra từ hồi quý 3” Stephen Milligan, giám đốc điều hành của Western Digital cho biết trong một cuộc họp với các nhà đầu tư và phân tích tài chính. “Công ty sẽ cho giảm chi phí cơ bản qua hàng loạt các động thái sắp tới đây như loại bỏ dư thừa trong các phòng ban, tối ưu hoá các sản phẩm và dịch vụ.”
Trong thông báo hàng năm, Western Digital bán được 204,46 triệu HDD trong năm 2015, giảm 18% so với năm 2014.
Điều tương tự cũng xảy ra với Seagate. Hãng chỉ bán được 45,9 triệu chiếc ổ cứng trong Q4/2015 vừa rồi, giảm 20% so với Q4 năm ngoái do nhu cầu PC giảm. Quay trở về lại với tháng 1 năm ngoái, công ty này đã nói rằng số lượng HDD dự kiến sẽ ở mức thấp và sẽ có lộ trình thích ứng với đầu vào và đầu ra chuỗi cung ứng như tăng giá trên một số thị trường nhất định, cắt giảm công suất của nhà máy để giữ cân bằng tài chính trong nhiều tháng tới.
“Ảnh hưởng bởi yếu tố kinh tế vĩ mô, chúng tôi tin rằng sức mua trong thời gian tới sẽ giảm mạnh” Steven Luczo, đồng nghiệp ở chiến tuyến Seagate cho biết.”Tuy nhiên, Seagate sẽ điều chỉnh để duy trì mức phát triển phẳng thay vì phải gánh chịu tiêu cực.”
Seagate xuất xưởng 188,5 triệu ổ cứng trong năm 2015, giảm 15,9% so với mức 224 triệu sản phẩm trong năm 2014.
Ngược lại với 2 ông lớn ở trên, Toshiba có đường phát triển xanh trong quý 4 năm ngoái nếu như so với quý 3. Nhưng số lượng bán ra của Toshiba cũng chỉ đạt vỏn vẹn 76 triệu HDD trong năm 2015, giảm 16% so với 91 triệu trong năm 2014.
Dung lượng bán ra đạt đỉnh, đẩy mức dung lượng trung bình tăng theo
Tuy số lượng giảm thê thảm nhưng nhu cầu lưu trữ thì vẫn còn đó, thậm chí tăng mạnh là đằng khác. Cả 2 hãng Seagate và Western Digital đều đạt kỉ lục về dung lượng xuất xưởng trong Q4/2015. Nếu như Seagate đat 222,1 EB (exabyte) trong năm 2015 thì WD lại cao hơn một chút vói 250,1 EB. Lý đo rằng tổng dung lượng đạt mức kỉ lục trong bối cảnh số lượng bán ra giảm vì dung lượng trung bình của ổ cứng đã tăng vọt trong thời gian vừa rồi. Trong Q3/2014, trung bình có khoảng 1 Terabyte mỗi ổ cứng thì đến Q4/2015 đã đạt mức 1,4 Terabyte mỗi sản phẩm.
Mức giá trung bình mỗi HDD khoảng 60$
Mặc dù có nhiều biến động trong số lượng hay dung lượng bán ra nhưng giá thành luôn vẫn giữ ở mức ổn định. Trong quá khứ, mức giá bán trung bình của Seagate thường nhỉnh hơn so với WD vì thường được sử dụng trong môi trường doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau trận lũ Thái Lan năm 2011 và khi WD thâu tóm lại Hitachi GST vào năm 2012, giá bán trung bình tăng dần. Và có thể trong vài tháng tới, khi các nhà cung cấp nhà giảm số lượng bán ra, giá thành trung bình mỗi ổ cứng có thể tăng nhẹ ở mức dự kiến khoảng 65-70$.
Western Digital chiếm ví trí tiên phong trong nhiều năm liền
Theo ước tính, WD đang kiểm soát khoảng 43% thị trường HDD trong Q4/2015. Seagate chiếm vị trí thứ 2 với khoảng 40% và cuối cùng là Toshiba với 17%. Nên nhớ rằng nếu theo xu hướng thị trường thế giới, dù là việc đối đầu với mảng SSD mới nổi hay nhiều nhân tố khác cũng sẽ không thay đổi quá lớn đến thị phần HDD trong những quý tiếp theo. Để có thể ở vị trí cao hơn đối thủ, nhiều nhà sản xuất sẽ phải hy sinh một chút lợi nhuận - việc rất hiếm khi xảy ra. Vì vậy mà thứ hạng này sẽ có giữ nguyên trong thời gian tới.
Thiết bị điện tử tiêu dùng vẫn là sân chơi lớn cho HDD
Hiện nay, nhiều thiết bị điện tử đang bắt đầu tập trung vào việc sử dụng bộ nhó NAND flash thay cho các ổ cứng cơ quay bên trong. Tuy nhiên, nhiều hệ máy như set-top box, DVR hay hệ thống giám sát vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào ổ cứng cơ. Thậm chí, Western Digital còn phải cảm ơn Sony rất nhiều vì đã thành công với sản phẩm PlayStation 4 vừa rồi.
Trong Q3/2015, WD đánh dấu số lượng lớn ổ cứng HSGT Travelstar bán cho PS4 với 11,5 triệu sản phẩm được bán ra. Ngay trong quý sau đó, số lượng này giảm xuống còn 8,46 triệu ổ cứng. Còn về phần đối thủ là Seagate, hãng nói rằng hệ thống giám sát đang tăng trưởng cực nhanh trong thời gian gần đây và phụ thuộc nhiều vào đặc điểm HDD tuỳ theo khối lượng công việc. Hiện tại, Seagate đang bán loại ổ cứng có khả năng chịu tải 180TB mỗi năm trong khi dòng Purple của WD cũng có khả năng tương tự.
Kết luận
Thị trường cho máy tính đang chuyển đổi từng ngày và mảng ổ cứng cũng vậy. Số lượng bán SSD càng nhiều, càng ít số lượng HDD được bán ra. Viễn cảnh càng trở nên tăm tối hơn với ổ cứng 2,5 inch khi xu thế Ultrabook và nhiều mẫu máy tính nhỏ gọn hơn xuất hiện dày đặc trên các kệ hàng. Với ổ cứng 3,5 inch, WD cũng đang tiến hành nhiều tinh chỉnh khi sáp nhập WD Green vào WD Blue, đồng thời hãng cũng sẽ tập trung vào phần 5400 RPM giá rẻ thay cho mảng hiệu suất cao 7200 RPM. Seagate cũng sẽ sớm từ bỏ mảng ổ cứng lai (Solid-state hybrid drives) để tập trung vào mảng SMR chính dành cho datacenter trong những năm tới.
Với tình hình hiện tại, liệu rằng mảng HDD sẽ sớm suy tàn nhường chỗ cho SSD đang có mức giá giảm rất nhanh trong vài năm tới hay bộ ba nhà sản xuất WD, Seagate, Toshiba sẽ có kế hoạch để ứng phó? Quá khó đoán. SSD có công nghệ giảm giá thành để 60 USD có thể mua được 1 TB không? Chắc phải đợi vài năm nữa.
Nguồn: anandtech
Dù sao để SSD chiếm thị phần lưu trữ của HDD chắc còn khá lâu, vì giá thành thôi. 
