DrHoang45
Moderator
Ăn uống trong 3 ngày Tết
Bs Dương Minh Hoàng (ECFMG)
Ngày Tết mà BS nói về ăn uống, chắc là phải ăn uống sao cho an toàn, không bị bệnh đột ngột trong 3 ngày ấy, như thế bạn mới vui Xuân trọn vẹn được. Bài này cũng nhằm mục đích trên, giúp các bạn phòng tránh một số bệnh không đáng có trong 3 ngày vui ấy.
Ăn phải nói là vấn đề an toàn cần đặt ra trước tiên. Những ngày Tết đến, bạn phải đi đây đó phải thăm viếng thân bằng quyến thuộc, bè bạn, cả những nơi giải trí Hầu như nơi nào, ở các nhà người thân, bạn cũng thấy những thức ăn quen thuộc như là thịt kho, dưa giá, lạp xưởng , nem, chả, gà vịt, trái cây bánh mứt.. tất cả mọi thức ăn đều ngon lành cả, nhưng coi chứng đấy :
Những thức ăn cần dùng nhiều ngày như thịt kho cần phải hâm lại thật cẩn thận mỗi lần dùng, phải đến độ sôi mới an toàn diệt trừ mầm bệnh. Dùng phải thức ăn cũ rất dễ bị thiu và nhiễm trùng, thức ăn trước khi chế biến cần phải tươi và sạch, nhất là thịt gia cầm. Khi dùng đến trái cây cũng vậy, bạn nên lưu ý không nên ăn những trái cây đã chưng nhiều ngày, dễ bị dập, vi khuẫn dễ xâm nhập và bạn bị tiêu chảy ngay. Ăn trái xoài dập coi chừng chỗ dập rất dễ mầm bệnh dịch tả.Bánh mứt một khi bày biện nên đậy cẩn thận, tránh để ruồi nhặng bu.
Dùng lạp xưởng nên mua thứ sản xuất nơi có uy tín, hợp vệ sinh thì tốt hơn không mua và tránh dùng các loại có phẩm chất kém, để có mốc bám vào. Đồ hộp thịt hay trái cây cần coi nắp hộp, nếu thấy có mặt hộp phồng lên thì không nên dùng vì có thể ngộ độc bệnh botulisme nguy đến tính mạng,
Ăn hàng quán, bạn cần cảnh giác tối đa, trông bề ngoài ngon lành vậy nhưng bạn hãy nhìn nơi họ để rửa ráy chén đĩa . Nếu thấy nơi ấy thiếu vệ sinh như là chén dĩa không được rửa dưới một vòi nước chảy liên tục thì bạn không nên dùng thử, dù có ngon chăng nữa để tránh bị tiêu chảy. Những tô phở trông nóng sốt ngon như vậy, nhưng nếu bạn thích ăn tái coi chừng bị sán đấy(một loại ký sinh trùng dài đến hàng chục thước trong bụng bạn ), ăn thịt chín dù sao cũng an toàn hơn. Những bạn thích ăn rau thì coi chừng bị giun đũa vì khó nơi nào rửa rau sạch sẻ thật tiệt trùng hết trứng giun. Một khi có đến Vũng tàu, bạn phải cảnh giác những quày lưu động như cua, ghẹ, ốc hương, hột vịt lộn.Đó là những thứ chứa vi khuẩn thương hàn mà bạn nhiều khi quá hấp dẫn mà quên đi.
Những ngày Tết, bạn cũng nên ăn vừa phải, nếu muốn tránh chứng đầy bụng vì khó tiêu. Những bạn có tiền sử cao huyết áp, tim mạch lại càng tránh tiệc tùng linh đình ba ngày Tết, có thể bạn không qua khỏi con trăng này đấy. Tại sao vậy? Bạn ăn uống quá nhiều như vậy, muốn tiêu hoá hết số lượng đó, bộ máy tiêu hoá phải gia tăng làm việc. Quả tim của bạn phải gia tăng co bóp, nhịp đập để cung cấp máu cho bộ máy tiêu hoá, như thế huyết áp sẽ gia tăng, có thể gây xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, bạn có thể ôm ngực té xuống thêm hôn mê chết đột ngột
Nay đến vấn đề uống, bạn cũng cần lưu ý tối đa. Bạn thích uống nước mía phải coi chừng vì loại thức uống này rất dễ nhiễm bẩn. Bạn không thấy ở các xe nước miá, ruồi nhặng bu đầy, mang vô số mầm bệnh nguy hại sao? Nước đá khi bỏ vào các nước uống bạn cũng nên lưu ý có độ trong suốt không hay có màu vàng do nước làm ra thiếu vệ sinh.
Ngay cả các chai nước ngọt, nước trái cây trông ngon lành đấy nhưng Viện vệ sinh dịch tể lưu ý các bạn là các mẩu thử nước ngọt khi nuôi cấy đều có hiện diện của vi trùng Escherichia coli, nhất là các cơ sở sản xuất nước ngọt tư nhân. Phương tiện vô chai ở các cơ sở này thường chỉ là thủ công ở các nơi thiếu vệ sinh chật hẹp và những người thợ phải nói chưa hề được khám sức khoẻ bao giờ. Tốt nhất bạn uống nước ngọt loại lon là bảo đảm an toàn về mặt vệ sinh nhưng điều đáng tiếc có ít người không phải ai cũng đủ khả năng uống loại uống thứ này.
Ngày Tết mà không nói đến uống rượu bia là một thiếu sót lớn. Những ngày này, đối với các bạn hàng ngày đã thích nhâm nhi thì BS chỉ khuyên bạn nên uống vừa phải, không nên đến độ quá say, đi đứng loạng choạng, nói năng huyên thiên. Những người này mà lái xe hơi hay gắn máy thì thật là nguy hiểm..Có biết bao nhiêu ca chấn thương sọ não cấp cứu tại BV Chợ Rẫy trong ba ngày Tết đều do rượu tham gia vào đó và đa số bệnh nhân tử vong dù BS có giỏi đến đâu, mổ 10 ca chấn thương như vậy may mắn là chỉ có một hai ca qua khỏi. Như thế, bạn dã thấy rượu tai hại đến thế nào.
Rượu vào máu rất nhanh trong 15 phút đến nửa giờ làm tăng nhịp tim, cao huyết áp, nghẽn mạch, hay xơ gan, ung thư gan sau này. Bạn có biết đến 95% rượu chuyển hoá thành acétaldehyde và các gốc tự do dễ oxyt hoá đều gây thương tổn tế bào gan. Nghiện rượu lâu ngày còn hại đến trí nhớ, teo não, viêm đa dây thần kinh..
Nhiều bạn lý luận sai cho là bia không hại gì, rất bổ nhưng bạn có biết đâu là ba ly bia ngang bằng một ly rượu đấy.Độ độc hại trên gan và não dù có ít hơn rượu nhưng vì uống nhiều thùng này sang thùng kia và độ dộc hại cuối cùng cũng như nhau. Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy bia còn chứ chất cobalt acetate có hại cho khả năng sinh lý nếu uống dài ngày, quá nhiều đấy.
Thuốc lá cũng không thiếu trong ba ngày Tết, bạn cũng nên biết thêm là thuốc lá liên hệ với đau lưng vì làm đĩa sụn đốt sống sa xuống, còn gây thêm nhức đầu chóng mặt, suy mạch vành. Nghiện thuốc lá ngoài bệnh ung thư phổi còn gây thêm ung thư miệng, vòm họng, thực quản..
Sau khi bàn qua ăn uống, bạn cũng cần biết thêm tự mình chữa tạm một vài chứng thông thường khi không tìm ra BS cho bạn. Sau khi ăn uống một thứ nào đó vài giờ cho đến nửa ngày bạn ói mửa liên miên, bụng mềm là bệnh viêm dạ dày cấp, bạn cần ói cho hết chất độc trong thức ăn nhiễm trùng thôi. Khi nào bớt ói, bạn có thể uống Primperan hay No spa ngày 3 viên. Nhưng nêú bụng bạn cứng như gỗ, sờ đâu đau đó thì phải khám BS ngay không được chậm trễ đó là bệnh viêm phúc mạc chỉ có mổ rửa sạch bụng mới cứu bạn thoát chết được thôi.
Trong trường hợp bạn ói mữa, tiêu chảy nhiều lần, bụng mềm là bệnh viêm dạ dày ruột cấp. Nhiều người thích thuốc ngoại uống Imodium(Loperamidel)2mg ngày 2-4 viên, cho là cầm được ngay nhưng nhiều lúc vẫn không cầm được. Lưu ý thuốc này có tác dụng ức chế thụ thể opoid chùm thần kinh ruột già (như opium á phiện) không nên dùng quá thường xuyên liền cao sẽ gây tình trạng lệ thuốc như dùng á phiện vượt qua ruột vào não. Thuốc này, không được dùng cho bé dưới 2 tuổi; trẻ 2-6 tuổi, phụ nữ có thai phải có ý kiến Bs.
Ngoài rra, Loperamide không dùng cho người bị kiết lỵ( đi cầu nhiều lần chỉ đàm máu, không phải là phân lỏng ,
Đừng nhầm với Imodium là Lomotil hay Diarsed(diphenoxylate), thuốc cầm tiêu chảy cơ chế tác dụng y như Imodium viên 2,5mg lần uống 2 viên ngày 3-4 lần .Uống liều cao, lạm dụng lâu ngày có thể gây ra hội chứng nghiện,,lệ thuốc y như dùng á phiện.
Thuốc cổ điển rẻ tiền mà vẫn có hiệu quả qua bao nhiêu đời là Ganidan(Sulfaguanidine), một khi tiêu chảy bạn nên uống ngay lần đầu 3 viên 500mg. Một giờ sau vẫn còn tiêu chảy bạn uống thêm 3 viên nữa, đa số cầm tiêu chảy sau khi uống 6 viên. Nếu ba giờ sau còn tiêu chảy có thể uống thêm 2 viên nữa. Liều tối đa của Ganidan một ngày là 12 viên chứ không phải uống ngày chỉ từ 3-4 viên như nhiều bạn hiểu lầm. Uống liều yếu quá lần chỉ có 1-2 viên thì không thể nào cầm được chứng tiêu chảy được đâu.
Khi có triệu chứng mất nước do tiêu chảy ói nhiều lần trên 5 lần/ ngày kèm theo môi khô, khát nước mệt mỏi, uể oải phải bù nước Oresol nếu không chịu Oresol do hơi khó uống , có thể thay bằng 1 muỗng muối, 8 muỗng cà phê đường pha vào 1 lít nước đun sôi để dùng . Nếu bệnh nhân vẫn ói hiều, không uống Oresol hay thuốc gì được phải vào BV để truyền dịch Lactate Ringer, tránh quá trễ, mất nước quá nặng đe dọa tử vong.
]
Mỗi khi ăn không tiêu, đầy bụng bạn có thể uống ngay 1-2 viên .Maalox plus, Primperan là bạn khoẻ ngay. Có điều lưu ý: bạn không nên uống Alkaseltzer thường dùng trị ăn không tiêu rất hay nếu bạn không chắc chắn là có tiền sử đau dạ dày trước đây không. Thuốc này có Aspirine rất hại cho những người có tiền sử đau dạ dày, có thể gây ói ra máu, bạn phải hết sức cẩn thận. Ngày Tết mà phải đem bạn đi cấp cứu do xuất huyết tiêu hoá là điều chẳng đáng tí nào. bạn cũng nên thủ sẵn trong gia đình một số thuốc trị cảm, cúm, hạ sốt cho con em mình vì những ngày ấy khám BS hay chạy đi mua thuốc không phải là điều đơn giản.
Đối với trẻ em sốt cao, chúng rất dễ làm kinh nếu không hạ sốt ngay nhưng khi dùng thuốc hạ sốt phải cân nhắc hết sức cẩn thận. Tốt nhất là Paracétamon( Panadol, Acemol ) uống 1/3 viên đến 1/2 viên tuỳ theo tuổi. Nên tránh dùng Analgine, Novalgine cho trẻ vì tác dụng hạ nhiệt rất nhanh hay làm vã mồ hôi tay chân lạnh.
Ngày Tết lạm bàn về ăn uống và phòng ngừa bệnh tật thiết nghĩ như thế đã tạm đủ, hy vọng giúp bạn đọc thưởng thức trọn vẹn ba ngày tết không bị bệnh tật quấy rầy..Nhưng nếu có những điều gì ra khỏi khuôn khổ này, bạn bắt buộc tìm đến BS thôi, nhưng điều này sẽ không thích thú tí nào trong ba ngày Tết phải không các bạn?
