DrHoang45
Moderator
Gan nhiễm mỡ(Fatty Liver)
Bs Dương Minh Hoàng ( ECFMG)
I) Dịnh nghĩa: Gan nhiễm mỡ, là một thuật ngữ y học nhằm mô tả một tình trạng có sự tích tụ mỡ trong gan. Thông thường, có một số chất béo trong gan, nhưng khi số lượng này lên quá nhiều có thể trở thành một vấn đề về sức khoẻ của bạn.
Gan nhiễm mỡ là khi chất béo chiếm từ 5 đến 10 o/o trọng lượng gan.
Gan thường tự sửa chữa chính nó bằng cách chế biến lại các tế bào gan mới khi có những tế bào cũ bị hư hỏng. Khi đã có nhiều lần làm tổn hại gan, những vết sẹo vĩnh viễn sẽ xảy ra. Tình trạng này được gọi là xơ gan(cirrhosis).
Bệnh gan nhiễm mỡ .có hai loại chính:
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu(NAFLD) hay (NASH)
• Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu(ASH).
1) Bệnh gan nhiễm mỡ (NAFLD) không phải do rượu ?
Các nhà nghiên cứu không biết nguyên nhân thật sự của gan không do rượu mà chỉ biết rằng nó là phổ biến hơn ở những người sau đây::
• Bệnh tiểu đường týp 2 và bệnh tiểu đường
• Những người thừa cân, bị béo phì
• Gặp từ tuổi trung niên trở lên (mặc dù trẻ em cũng có thể có được)
• Có lượng chất béo cao trong máu, ví dụ như cholesterol và triglycerides
• Có huyết áp cao.
• Dùng một số loại thuốc nhất định như corticosteroids và một số loại thuốc trị bệnh ung thư
• Có rối loạn chuyển hóa nhất định, bao gồm hội chứng chuyển hóa
• Giảm cân nhanh.
• Nhiễm trùng nhất định, ví dụ như viêm gan C
• Đã tiếp xúc với một vài chất độc.
NAFLD ảnh hưởng đến khoảng 25o/o số người trên thế giới. Khi tỷ lệ béo phì, tiểu đường týp 2 và cholesterol cao đang gia tăng ở Hoa Kỳ, tỷ lệ NAFLD cũng như vậy. Phải nói là NAFLD là chứng rối loạn gan mạn tính phổ biến nhất ở Hoa Kỳ.
2) Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu(ASH) chỉ xảy ra ở những người nghiện rượu nặng, đặc biệt là những người đã từng uống rượu trong một thời gian dài. Nguy cơ càng cao đối với những người nghiện rượu nặng là phụ nữ, bị béo phì, hoặc có những đột biến di truyền nhất định.
Gan nhiễm mỡ có thể gây tổn hại cho gan không hồi phục sẽ dẫn đến xơ gan nếu nguyên nhân cơ bản không được nhận biết và điều trị sớm.
II) Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh này:
Làm thế nào để biết sớm bạn bị bệnh gan nhiễm mỡ?
Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng đặc biệt nào có liên quan. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc có ít khó chịu trong bụng. Gan của bạn có thể bị hơi to ra một chút, mà bác sĩ của bạn có thể phát hiện trong một cuộc khám sức khoẻ.
Bình thường , bơ dưới gan không vượt quá bờ sườn bên phải. Nếu Bs thấy có khối u mềm nào vượt quá bờ sườn phải, có bờ dưới mềm mại, đó là là gan nhiẽm mỡ. Trái với lá gan bị xơ là bờ dưới sắc, mặt trên gan sờ được, có cảm giác sượn không còn mềm mại,, đó là bệnh sơ gan
Vì thường không có triệu chứng nào ở giai đoạn đầu nên Bs không dễ tìm ra bệnh gan nhiễm mỡ. Bác sĩ có thể nghi ngờ rằng bạn có bệnh đó nếu bạn nhận được kết quả bất thường trên xét nghiệm gan mà bạn đã có vì những lý do khác. Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ sử dụng đến các biện pháp sau:
• Hỏi tiền sử y khoa của bạn
• Khám sức khoẻ tổng quát.
• Các xét nghiệm khác nhau, bao gồm xét nghiệm máu và hình ảnh gan qua siêu âm bụng và đôi khi cần đến sinh thiết gan.
Về tiền sử y khoa, bác sĩ sẽ hỏi về việc sử dụng rượu của bạn, để tìm hiểu liệu chất mỡ trong gan của bạn là một dấu hiệu của bệnh gan nhiễm mỡ. Bác sĩ cũng sẽ hỏi các thuốc nào mà bạn đã dùng trước đây để xác định liệu thuốc có đang gây ra bệnh NAFLD của bạn hay không.
Trong quá trình khám sức khoẻ, bác sĩ sẽ kiểm tra cơ thể và kiểm tra trọng lượng và chiều cao của bạn. Bác sĩ sẽ tìm các dấu hiệu của bệnh gan nhiễm mỡ, chẳng hạn như là
• Gan sưng to vượt quá sườn phải,bờ dưới và mặt trên gan ra sao(mềm hay sượn).
• Dấu hiệu xơ gan, chẳng hạn như mắt vàng, da bạn chuyển sang màu vàng
Có thể bạn sẽ có xét nghiệm máu, bao gồm xét nghiệm chức năng gan và xét nghiệm máu về siêu vi B, C.
Trong một số trường hợp, bạn cũng có thể thử nghiệm hình ảnh siêu âmi kiểm tra chất mỡ trong gan và độ cứng của gan.
Khi càn thiết, bạn cũng cần phải được làm sinh thiết gan để xác nhận chẩn đoán, và để kiểm tra xem tổn thương gan ở mức độ nào
Tuy nhiên, chất béo dư thừa trong gan có thể gây viêm gan. Nếu gan bị viêm, bạn có thể có thêm các triệu chứng như:
Cảm giác biếng ăn, giảm cân, đau bụng, buồn nôn. mệt mỏi,
Nếu gan nhiễm mỡ chuyển sang xơ gan và suy gan, các triệu chứng có thể bao gồm thêm :
một bụng to rộng, đầy chất lỏng, lỗ rún lồi ra thay vì lõm như lúc thường
vàng da và vàng mắt
có rối loạn tri giac
một xu hướng dễ chảy máu hơn
III)Nguyên nhân nào đã gây ra gan nhiễm mỡ?
1)Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu là gì?
Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu gặp ở những người đã từng uống rượu trong một thời gian dài. Nguy cơ cao đối với những người nghiện rượu nặng là phụ nữ, bị béo phì, hoặc có những đột biến di truyền nhất định
Gan của bạn bị phá vỡ phần lớn tế bào do rượu bạn uống, vì vậy nó có thể được lấy ra khỏi cơ thể của bạn. Nhưng quá trình phá vỡ, nó có thể gây ra các chất có hại. Những chất này có thể làm hỏng tế bào gan, thúc đẩy sự viêm, và làm suy yếu hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Rượu mà bạn uống ngày càng nhiều, càng làm tổn thương gan nặng thêm.
. Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu phải nói đây là giai đoạn sớm nhất đầu tiên của bệnh gan do rượu có thể hồi phục nếu bỏ rượu . Các giai đoạn tiếp theo là viêm gan do rượu và xơ gan(không thể hồi phục).
2)Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là gì (NAFLD)?
NAFLD là một loại bệnh về mỡ trong gan không liên quan đến việc sử dụng rượu nặng. Có hai loại:
• Mỡ gan nói đơn giản, trong đó bạn có chất béo trong gan nhưng ít hoặc không có viêm hoặc tổn thương tế bào gan. Bệnh gan nhiễm mỡ đơn giản thường không gây ra tổn thương gan hoặc biến chứng.
• Viêm gan do gan không do rượu (NASH), trong đó bạn có bị viêm và tổn thương tế bào gan, cũng như chất béo trong gan của bạn. Viêm và tổn thương tế bào gan có thể gây xơ hóa, hoặc sẹo, của gan. NASH có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan.
V) Chẩn đoán xác định bệnh gan nhiễm mỡ: thế nào?Khám sức khoẻ Nếu gan bị viêm, bác sĩ có thể phát hiện ra nó bằng cách kiểm tra bụng để biết gan bạn có to , mềm, vượt quá bờ sườn chưa..
Xét nghiệm máu
Bác sĩ có thể thấy rằng các men gan cao hơn bình thường trên một xét nghiệm máu thường lệ. Điều này không khẳng định chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Phân tích sâu hơn là cần thiết để tìm ra nguyên nhân..
Nghiên cứu hình ảnh gan qua siêu âm bụng, quét CRI, MRI
Bác sĩ có thể sử dụng siêu âm để phát hiện chất mỡ trong gan của bạn. Chất béo sẽ xuất hiện như một vùng trên hình ảnh siêu âm. Các nghiên cứu hình ảnh khác cũng có thể được thực hiện, chẳng hạn như quét CT hoặc MRI.
Một xét nghiệm hình ảnh khác giống như siêu âm là một FibroScan. Giống như siêu âm, Fibroscan sử dụng sóng âm để xác định mật độ của gan và các vùng tương ứng của chất béo và mô gan bình thường.
Nghiên cứu hình ảnh có thể phát hiện chất béo trong gan, nhưng không thể giúp bác sĩ của bạn xác nhận bất kỳ thiệt hại nào thêm nữa.
Sinh thiết gan
Trong việc sinh thiết gan, bác sĩ sẽ chọc một cây kim vào gan có gây tê để lấy một mẩu nhỏ mô gan để kiểm tra tế bào học..
. Đây là cách duy nhất để biết chắc chắn nếu bạn có gan nhiễm mỡ,hay bị hoá xơ . Sinh thiết cũng sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân chính xác hơn..
V) Điều trị
Gan nhiễm mở co thể thoái bệnh không?
Không có thuốc hoặc phẫu thuật để điều trị dứt điểm gan nhiễm mỡ. Thay vào đó, bác sĩ sẽ đưa ra các khuyến nghị để giảm các yếu tố nguy cơ của bạn. Để điều trị hiệu quả, chúng ta cần phải giải quyết hai yếu tố chính
Một là một kế hoạch ăn kiêng béo phù hợp để giảm cân và thay đổi thói quen ăn uống xấu,
Hai là một hoạt động thể chất và hoặc thực hiện vài bài tập để đốt cháy chất béo trong cơ thể của bạn. Nếu bạn làm hai điều này và làm đúng cách, bạn sẽ có cơ hội thực sự về việc đảo ngược bớt chất mỡ trong gan.
Nhìn vào minh hoạ trên đây. Đây là cách bạn chuyển gan nhiễm oá mở thành gan khoé mạnh "Liver Fatty" thành "Healthy Liver".
Giảm cân:
Ăn uống thừa cân là nguyên nhân số 1 gây ra chứng gan nhiễm mỡ. - bạn phải giảm cân để điều trị bệnh. Và như đã đề cập ở trên, bạn phải bao gồm cả việc thay đổi thói quen ăn uống và bắt đầu thực hiện một số hoạt động thể chất.
Nhưng hãy cẩn thận: mất quá nhiều trọng lượng với tốc độ nhanhi có thể gây ra một tác dụng phụ và thậm chí có thể làm cho tồi tệ hơn. Dùng mọi thứ hợp lý, tốt đẹp và chậm rải, và bạn sẽ được an toàn.
Hoạt động thể chất
Cho dù đi bộ xuống công viên, chạy bộ, bơi lội hoặc bất kỳ hoạt động nào khác liên quan đến vận động cơ thể của bạn, hãy bắt tay vào làm! Tập thể dục sẽ làm tăng sự trao đổi chất cơ thể và do đó sẽ thay thế chất béo của bạn với cơ bắp. Ba lần mỗi tuần sẽ làm được những điều kỳ diệu.
Thay đổi thói quen ăn uống của bạn
Tránh thức ăn có hàm lượng chất béo, cholesterol và đường cao; ngoài ra, cố gắng tránh đồ uống có ga. Những thực phẩm này là những lý do chính cho việc tích tụ chất béo quanh gan
Nếu bạn bị gan nhiễm mỡ do thói quen ăn uống không lành mạnh, bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn tăng hoạt động thể chất và loại bỏ một số loại thực phẩm nhất định trong chế độ ăn uống của bạn. Giảm số lượng calo bạn ăn mỗi ngày có thể giúp bạn giảm cân và làm lành lá gan.
Cần tìm hiểu thêm về thực phẩm được đề nghị cho bệnh này..
Triển vọng dài hạn của gan nhiễm mỡ là gì?
Nhiều trường hợp gan nhiễm mỡ không phát triển thành bệnh gan. Gan có thể tự sửa chữa, vì vậy nếu bạn thực hiện các bước cần thiết để điều trị cholesterol cao, tiểu đường, hoặc béo phì, bạn có thể đảo ngược gan nhiễm mỡ.
Nếu bạn là người nghiện rượu nặng; ngừng uống rượu hoặc hạn chế 1-2 lần hay thức uống/ một ngày có thể làm lành gan của bạn.
Sinh thiết gan có thể giúp bác sĩ xác định tổn thương gan vĩnh viễn, cũng như biết được mức độ nghiêm trọng của thiệt hại và cách tốt nhất để chữa trị nó.
Nếu gan nhiễm mỡ vẫn còn và không bị đảo ngược, nó có thể tiến triển thành bệnh xơ gan và ung thư gan. Sự tiến triển đến xơ gan là phụ thuộc vào nguyên nhân. Trong gan nhiễm mỡ do rượu, nếu người bệnh, tiếp tục uống rượu quá mức có thể dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của xơ gan và suy gan tiếp theo.
Sự tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thay đổi, nhưng ở hầu hết mọi người, nó không dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Tuy nhiên, nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan siêu vi, bạn có nguy cơ phát triển bệnh xơ gan và ung thư gan cao hơn. 25o/o những người bị viêm gan nhiễm mỡ sẽ phát triển xơ gan trong vòng 10 năm..
Nếu gan nhiễm mỡ chuyển sang xơ gan, nguy cơ suy gan và tử vong gia tăng đáng kể. Một nửa trong số những người bị xơ gan do bệnh gan nhiễm mỡ sẽ có dấu hiệu suy gan. Nếu điều này xảy ra, tỷ lệ sống sót thường là không quá hai năm.
Phụ chú:-
(NAFLD): Non alcoolic fatty liver disease: Gan nhiễm mỡ không do rượu
- (NASH) Nonalcoholic steatohepatitis: Gan nhiễm mỡ không do rượu
- (ASH) alcoholic steatohepatitis: Gan nhiễm ỡ do rượu
