Angus_Bert
Film critic
Có một khu vực nhất định bên trong Lầu Năm góc cũng [STRIKE]chẳng[/STRIKE] nổi tiếng lắm với sự phát triển các mẫu robot, vũ khí tiên tiến và công nghệ tương lai. Nó có tên gọi là Cục Nghiên cứu Dự án Quốc phòng Cấp cao, hay nhiều người vẫn biết đến với cái tên viết tắt - DARPA.
Mặc dù gần như toàn bộ những con robot mà cục nghiên cứu này đưa ra đều chỉ để phục vụ một mục tiêu duy nhất là chế tạo thành công một đội quân robot biết giết người, nhưng bên cạnh đó thì DARPA cũng có không ít những dự án khác mà bạn không hề biết rằng đây chính là trái tim của những thay đổi to lớn nhất trong lịch sử công nghệ hiện đại. Quả thật, sẽ không hề có internet để chúng ta đọc những dòng nếu như DARPA không hề tạo ra nó.
Nó - DARPA bắt đầu như thế nào?
Tổng thống Dwight Eisenhower thành lập DARPA vào năm 1958 với mục đích phát triển những công nghệ đột phá dành cho Hoa Kỳ. Ban đầu được biết đến với cái tên ARPA (cùng nghĩa, chỉ không có khái niệm Quốc phòng), nó được tổ chức để đáp trả lại sự thành công của Liên Xô khi họ phóng thành công tàu không gian Sputnik, thứ mà theo như DARPA được coi là một dấu hiệu cho 'sự thay đổi quan trọng cần thiết đối với khoa học quốc phòng và các chương trình công nghệ của Hoa Kỳ'.
Kể từ đó, cục nghiên cứu này đã góp mặt trong rất nhiều cột mốc công nghệ; ví dụ như hệ thống mạng thời kì đầu lên sóng vào năm 1969 có tên ARPANET. Đấy là một trong những hệ thống mạng cuối cùng dẫn đến sự ra đời của Internet, thứ đã thay đổi hoàn toàn thế giới. Bạn thích Siri hay Cortana? Bạn có thể cảm ơn DARPA vì những trợ lí ảo đó, khi chương trình Nghiên cứu Hiểu Giọng nói (Speech Understanding Research - SUR) của tổ chức này vào những năm 1970 đã đóng góp một phần chìa khóa trong công nghệ nhận diện giọng nói tiên tiến được sử dụng rộng rãi ngày nay.
Nó hoạt động như thế nào?
Mặc dù trực thuộc Bộ Quốc phòng - hay Lầu Năm góc, DARPA hoạt động một cách độc lập với khu vực nghiên cứu quân sự của chính phủ. Hệ thống của nó được chia thành nhiều nhóm nhỏ được điều hành bởi một quản lí, và từng nhóm đó sẽ giải quyết một vấn đề riêng biệt mà Cục phân công. Các nhóm nghiên cứu được tự do tìm kiếm ý tưởng có thể giúp giải quyết vấn đề họ đã được giao từ các luồng thông tin ở cả trong và ngoài tổ chức. DARPA sau đó sẽ giao cho mỗi khu vực được phân công số tiền kinh phí từ 10-40 triệu đô. Một số dự án nhận được ít hơn thế nhiều, nhưng cũng có một vài thì được cấp đến cả trăm triệu đô. Nếu bạn còn đang tự hỏi thì cục nghiên cứu này có ngân quỹ khoảng 2.78 tỉ đô la cho riêng năm tài khóa 2014, và hiện tại thì nó đang yêu cầu cấp kinh phí 2.91 tỉ đô cho năm 2015.
Vậy thì DARPA đang làm gì với số tiền thuế của dân Mỹ đã phải đóng, một cách chính xác? Dưới đây là một số danh sách những dự án nổi bật nhất, đáng chú ý và mới nhất:
Robot
Một trong những dự án robot đầu tiên DARPA được tài trợ chính là chiếc máy Shakey, bắt đầu được phát triển vào năm 1966. Shakey là một cỗ máy lắp bánh xe đa chức năng có thể thi hành một vài tác vụ cơ bản như bật tắt đèn. Ngày nay thì cục nghiên cứu này nổi tiếng về những con robot tân tiến hơn, một số trong chúng phải khiến chúng ta sửng sốt. Đó bao gồm một loạt những tác phẩm của Boston Dynamics, ví dụ như con robot Cheetah chạy bằng 4 chân - sau đó được đổi tên thành WildCat với tốc độ được cho là nhanh hơn cả Usain Bolt. BigDog, một trong những dự án được cấp kinh phí khác của DARPA, cũng là một cỗ máy 4 chân nhưng được thiết kế để di chuyển trên các địa hình hiểm trở, và phục vụ chủ yếu như một con ngựa thồ hàng và trang thiết bị.
Bên cạnh những mẫu robot tứ chi kia, Boston Dynamics còn cập nhật cả khả năng phản ứng thảm họa cho con robot hình người, có tên Atlas cho cục nghiên cứu này. Thậm chí nó còn được hứa hẹn là sẽ có khả năng tự di chuyển bằng hai chân mà không cần hỗ trợ trước cuối năm nay. Khi công ty bị Google thâu tóm vào năm ngoái, BD cam kết vẫn sẽ hoàn thành những hợp đồng quân sự của mình. Nhưng mà Google cũng đã tuyên bố rằng hãng sẽ không tìm kiếm đầu tư từ chính phủ, vậy nên trong tương lai chúng ta không còn được thấy một con robot nào mới từ Boston Dynamics chế tạo riêng cho DARPA nữa. Nhưng đấy không có nghĩa là cục nghiên cứu này không còn cách phát triển.
DARPA đã tự mình tổ chức một sự kiện thường niên là Robotics Challenge, với mục đích là tìm ra những gương mặt xuất sắc nhất để họ có thể đầu tư. Nhưng cũng rất đáng tiếc khi nhà chiến thắng mới đây đã phải bỏ cuộc ngang chừng dự án, bởi vì Google (lại ông con này) vừa mua lại SCHAFT, công ty Nhật Bản đã thiết kế mẫu robot mà DARPA hướng đến năm vừa rồi. Hiện tại thì SCHAFT đang chuẩn bị để sản xuất loạt robot Google đầu tiên, vậy nên cuộc thâu tóm này cũng không hẳn là xấu...trừ khi gã khổng lồ tìm kiếm kia đang có dã tâm xây dựng một đội quân robot cho riêng mình.
Các bộ phận giả
Các mẫu bộ phận sinh học của DARPA cũng là một chủ đề được nói đến rất nhiều trong những năm vừa qua - cũng phải thôi khi mà bộ phận nghiên cứu này đã tiêu tốn đến 150 triệu đô cho chương trình phát triển các bộ phân cơ thể người thay thế. Những cánh tay robot điều khiển bằng suy nghĩ đầu tiên đã phục vụ chủ nhân nó cũng đã được dăm bảy năm: Người phụ nữ đầu tiên và bốn bệnh nhân đầu tiên được ghép tay vào năm 2006.
Và DARPA cũng chưa bao giờ ngừng tìm kiếm phương thức mới và cải tiến những sản phẩm của họ. Vào năm 2013 thì tổ chức bắt đầu một dự án chi phí thấp, với mục tiêu phát triển cánh tay nhân tạo ba ngón, đặc biệt là có khả năng giúp người đem cảm nhận được khi tiếp xúc với các vật thể. Ngay tháng Năm vừa rồi, FDA - Cục Quản lý Dược và Thực phẩm của Hoa Kỳ cũng đã chứng nhận mẫu tay giả Luke do DARPA tài trợ phát triển. Mẫu tay này có thể thi hành nhiều tác vụ một lúc, và được chế tạo bởi người đã làm ra chiếc xe Segway.
Thuốc
Chúng không được nổi tiếng như những dự án nghiên cứu về robot, nhưng DARPA cũng có tài trợ cho những nhóm phát triển về công nghệ dược phẩm. Một ví dụ trong đó là mô cấy tế bào não để giúp chữa trị các vấn đề về tâm lí mà quân lính thường gặp phải, như rối loạn sau sang chấn (PTSD) hay trầm cảm mức độ nặng. Hay một dự án khác thì nghiên cứu loại kem tạo bọt xốp có khả năng cầm máu ngay tức khắc. Nói cách khác, hầu hết những nghiên cứu trong mảng này đều tập trung vào chế thuốc cho quân đội, thứ mà chúng ta sẽ nói đến ngay sau đây.
Quân sự/Drone
Bạn phải nhớ rằng DARPA là một bộ phận của của Lầu Năm góc, vậy nên chắc chắn nó cũng phải dành một phần lớn nguồn lực nghiên cứu phát triển công nghệ quân sự rồi. Năm 2011, tố chức này thử nghiệm một loại vũ khí sóng siêu âm bằng cách cho nó bay xuyên qua Thái Bình Dương, bên cạnh đó còn có cả hợp đồng trị giá 6 triệu đô để phát triển ống ngắm laser siêu chính xác cho xạ thủ vào năm ngoái. Gần đây hơn thì DARPA còn hé lộ một mẫu màn hình gắn trên đầu, cho phép theo dõi hướng di chuyển của kẻ thù và đồng đội, cũng như giúp binh lính giao tiếp với nhau tốt hơn.
Hiển nhiên, DARPA sẽ không phải là DARPA nếu như tổ chức nghiên cứu này không tạo ra một thứ gì thuộc hàng không tưởng với chúng ta. Những thứ ấy bao gồm những dự án kì lạ như công nghệ leo tường như Spider-Man, hay xe đạp tàng hình cho các chiến dịch bí mật. Plan X là một trong những ý tưởng điên rồ nhất, khi muốn biến thế giới chúng ta đang sống thành một hệ thống 3D mà ở đó quân đội có thể truy cập và triển khai thông qua một chiếc Oculus Rift, từ đó binh lí sẽ được số hóa và có khả năng càn quét hạ gục bất kì mối đe dọa an mạng nào như thể họ đang chiến đấu trên chiến trường vậy.
Các dự án về drone - máy bay không người lái cũng được quan tâm. Có vẻ như DARPA đang trong quá trình biến những chiếc máy bay do thám cũ trở thành những trạm phát sóng WiFi, thiết kế ra một hình mẫu cho phép quân đội có thể biến chúng thành bất kì công cụ nào họ muốn.
Không gian
Bạn có thể sẽ nghĩ rằng cái cục nghiên cứu DARPA điên rồ này chắc chắn sẽ không dừng lại ở những thứ như thế này đâu, đúng không? Phải, vì nó cũng có một loạt các dự án khác, như chương trình không gian mang tên XS-1, đang được triển khai để hướng đến việc xây dựng những mẫu phi thuyền không người lái rẻ hương nhiều so với hiện tại. Bên cạnh đó còn có chương trình Phoenix, mục tiêu không chỉ cứu chữa cái vệ tinh bị hỏng ngoài không gian, mà còn là gửi robot ra vũ trụ để thực hiện việc lắp đặt chúng. Không chỉ thế, DARPA cũng đang thực hiện dự án Kính viễn vọng Giám sát ngoài không gian từ năm 2002 - mục đích là để theo dõi các vật thể trôi nổi ngoài vụ trụ có khả năng đâm vào Trái Đất hay phá hủy vệ tinh quân sự.
Những tranh cãi
Một điều không thể phủ nhận được một thực tế rằng bất kì tổ chức quân sự nào được tài trợ hàng tỉ đô la đều sẽ bị soi mói rất gắt gao, cũng như là khởi nguồn cho nhiều tranh cãi nổ ra. Năm 2011, DARPA bị phát hiện kí hợp đồng 1.7 triệu đô với một công ty sản xuất thiết bị rà bom mình được điều hành bởi gia đình của một người sau đó trở thành Giám đốc của Cục nghiên cứu này, Regina Dugan.
Câu chuyện này càng gây chú ý hơn khi Lầu Năm góc mở cuộc điều tra đối với DARPA, mặc dù sau đó nó đã được chứng minh là hoàn toàn trong sạch. Mặc dù thế thì nhiều cuộc tranh luận vẫn diễn ra khi Dugan rời DARPA để đến Google, đặc biệt là khi chính quyền Washington ra luật rằng bất kì mối quan hệ nào giữa NSA và Google đều phải nằm trong vòng bí mật, nhưng ngoại trừ phi vụ vừa rồi. Khỏi phải nói, đã có rất nhiều người sau đó tự hỏi rằng liệu DARPA có liên can gì đến bê bối giám sát đình đám của NSA vào tài khoản Gmail của mọi người trước đó hay không.
Muốn biết thêm?
Hãy cứ ví DARPA như một con bạch tuộc khổng lồ, với rất nhiều xúc tu đến mức bạn không thể đếm nổi - bạn không thể biết được nó đang làm gì trừ khi bạn thật sự quan tâm. Nếu bạn muốn, thì có thể theo dõi Cục nghiên cứu này thông qua các trang xã hội của nó (câu like trá hình), nơi mà nó không chỉ thông báo về những hợp đồng mới, mà cả những thông tin quan trọng trước đó.
|
Mặc dù gần như toàn bộ những con robot mà cục nghiên cứu này đưa ra đều chỉ để phục vụ một mục tiêu duy nhất là chế tạo thành công một đội quân robot biết giết người, nhưng bên cạnh đó thì DARPA cũng có không ít những dự án khác mà bạn không hề biết rằng đây chính là trái tim của những thay đổi to lớn nhất trong lịch sử công nghệ hiện đại. Quả thật, sẽ không hề có internet để chúng ta đọc những dòng nếu như DARPA không hề tạo ra nó.
Nó - DARPA bắt đầu như thế nào?
Tổng thống Dwight Eisenhower thành lập DARPA vào năm 1958 với mục đích phát triển những công nghệ đột phá dành cho Hoa Kỳ. Ban đầu được biết đến với cái tên ARPA (cùng nghĩa, chỉ không có khái niệm Quốc phòng), nó được tổ chức để đáp trả lại sự thành công của Liên Xô khi họ phóng thành công tàu không gian Sputnik, thứ mà theo như DARPA được coi là một dấu hiệu cho 'sự thay đổi quan trọng cần thiết đối với khoa học quốc phòng và các chương trình công nghệ của Hoa Kỳ'.
Kể từ đó, cục nghiên cứu này đã góp mặt trong rất nhiều cột mốc công nghệ; ví dụ như hệ thống mạng thời kì đầu lên sóng vào năm 1969 có tên ARPANET. Đấy là một trong những hệ thống mạng cuối cùng dẫn đến sự ra đời của Internet, thứ đã thay đổi hoàn toàn thế giới. Bạn thích Siri hay Cortana? Bạn có thể cảm ơn DARPA vì những trợ lí ảo đó, khi chương trình Nghiên cứu Hiểu Giọng nói (Speech Understanding Research - SUR) của tổ chức này vào những năm 1970 đã đóng góp một phần chìa khóa trong công nghệ nhận diện giọng nói tiên tiến được sử dụng rộng rãi ngày nay.
Nó hoạt động như thế nào?
Mặc dù trực thuộc Bộ Quốc phòng - hay Lầu Năm góc, DARPA hoạt động một cách độc lập với khu vực nghiên cứu quân sự của chính phủ. Hệ thống của nó được chia thành nhiều nhóm nhỏ được điều hành bởi một quản lí, và từng nhóm đó sẽ giải quyết một vấn đề riêng biệt mà Cục phân công. Các nhóm nghiên cứu được tự do tìm kiếm ý tưởng có thể giúp giải quyết vấn đề họ đã được giao từ các luồng thông tin ở cả trong và ngoài tổ chức. DARPA sau đó sẽ giao cho mỗi khu vực được phân công số tiền kinh phí từ 10-40 triệu đô. Một số dự án nhận được ít hơn thế nhiều, nhưng cũng có một vài thì được cấp đến cả trăm triệu đô. Nếu bạn còn đang tự hỏi thì cục nghiên cứu này có ngân quỹ khoảng 2.78 tỉ đô la cho riêng năm tài khóa 2014, và hiện tại thì nó đang yêu cầu cấp kinh phí 2.91 tỉ đô cho năm 2015.
Vậy thì DARPA đang làm gì với số tiền thuế của dân Mỹ đã phải đóng, một cách chính xác? Dưới đây là một số danh sách những dự án nổi bật nhất, đáng chú ý và mới nhất:
Robot
[video=youtube;zkBnFPBV3f0]https://www.youtube.com/watch?v=zkBnFPBV3f0[/video]
Một trong những dự án robot đầu tiên DARPA được tài trợ chính là chiếc máy Shakey, bắt đầu được phát triển vào năm 1966. Shakey là một cỗ máy lắp bánh xe đa chức năng có thể thi hành một vài tác vụ cơ bản như bật tắt đèn. Ngày nay thì cục nghiên cứu này nổi tiếng về những con robot tân tiến hơn, một số trong chúng phải khiến chúng ta sửng sốt. Đó bao gồm một loạt những tác phẩm của Boston Dynamics, ví dụ như con robot Cheetah chạy bằng 4 chân - sau đó được đổi tên thành WildCat với tốc độ được cho là nhanh hơn cả Usain Bolt. BigDog, một trong những dự án được cấp kinh phí khác của DARPA, cũng là một cỗ máy 4 chân nhưng được thiết kế để di chuyển trên các địa hình hiểm trở, và phục vụ chủ yếu như một con ngựa thồ hàng và trang thiết bị.
Bên cạnh những mẫu robot tứ chi kia, Boston Dynamics còn cập nhật cả khả năng phản ứng thảm họa cho con robot hình người, có tên Atlas cho cục nghiên cứu này. Thậm chí nó còn được hứa hẹn là sẽ có khả năng tự di chuyển bằng hai chân mà không cần hỗ trợ trước cuối năm nay. Khi công ty bị Google thâu tóm vào năm ngoái, BD cam kết vẫn sẽ hoàn thành những hợp đồng quân sự của mình. Nhưng mà Google cũng đã tuyên bố rằng hãng sẽ không tìm kiếm đầu tư từ chính phủ, vậy nên trong tương lai chúng ta không còn được thấy một con robot nào mới từ Boston Dynamics chế tạo riêng cho DARPA nữa. Nhưng đấy không có nghĩa là cục nghiên cứu này không còn cách phát triển.
DARPA đã tự mình tổ chức một sự kiện thường niên là Robotics Challenge, với mục đích là tìm ra những gương mặt xuất sắc nhất để họ có thể đầu tư. Nhưng cũng rất đáng tiếc khi nhà chiến thắng mới đây đã phải bỏ cuộc ngang chừng dự án, bởi vì Google (lại ông con này) vừa mua lại SCHAFT, công ty Nhật Bản đã thiết kế mẫu robot mà DARPA hướng đến năm vừa rồi. Hiện tại thì SCHAFT đang chuẩn bị để sản xuất loạt robot Google đầu tiên, vậy nên cuộc thâu tóm này cũng không hẳn là xấu...trừ khi gã khổng lồ tìm kiếm kia đang có dã tâm xây dựng một đội quân robot cho riêng mình.
Các bộ phận giả
Các mẫu bộ phận sinh học của DARPA cũng là một chủ đề được nói đến rất nhiều trong những năm vừa qua - cũng phải thôi khi mà bộ phận nghiên cứu này đã tiêu tốn đến 150 triệu đô cho chương trình phát triển các bộ phân cơ thể người thay thế. Những cánh tay robot điều khiển bằng suy nghĩ đầu tiên đã phục vụ chủ nhân nó cũng đã được dăm bảy năm: Người phụ nữ đầu tiên và bốn bệnh nhân đầu tiên được ghép tay vào năm 2006.
Và DARPA cũng chưa bao giờ ngừng tìm kiếm phương thức mới và cải tiến những sản phẩm của họ. Vào năm 2013 thì tổ chức bắt đầu một dự án chi phí thấp, với mục tiêu phát triển cánh tay nhân tạo ba ngón, đặc biệt là có khả năng giúp người đem cảm nhận được khi tiếp xúc với các vật thể. Ngay tháng Năm vừa rồi, FDA - Cục Quản lý Dược và Thực phẩm của Hoa Kỳ cũng đã chứng nhận mẫu tay giả Luke do DARPA tài trợ phát triển. Mẫu tay này có thể thi hành nhiều tác vụ một lúc, và được chế tạo bởi người đã làm ra chiếc xe Segway.
Thuốc
Chúng không được nổi tiếng như những dự án nghiên cứu về robot, nhưng DARPA cũng có tài trợ cho những nhóm phát triển về công nghệ dược phẩm. Một ví dụ trong đó là mô cấy tế bào não để giúp chữa trị các vấn đề về tâm lí mà quân lính thường gặp phải, như rối loạn sau sang chấn (PTSD) hay trầm cảm mức độ nặng. Hay một dự án khác thì nghiên cứu loại kem tạo bọt xốp có khả năng cầm máu ngay tức khắc. Nói cách khác, hầu hết những nghiên cứu trong mảng này đều tập trung vào chế thuốc cho quân đội, thứ mà chúng ta sẽ nói đến ngay sau đây.
Quân sự/Drone
Bạn phải nhớ rằng DARPA là một bộ phận của của Lầu Năm góc, vậy nên chắc chắn nó cũng phải dành một phần lớn nguồn lực nghiên cứu phát triển công nghệ quân sự rồi. Năm 2011, tố chức này thử nghiệm một loại vũ khí sóng siêu âm bằng cách cho nó bay xuyên qua Thái Bình Dương, bên cạnh đó còn có cả hợp đồng trị giá 6 triệu đô để phát triển ống ngắm laser siêu chính xác cho xạ thủ vào năm ngoái. Gần đây hơn thì DARPA còn hé lộ một mẫu màn hình gắn trên đầu, cho phép theo dõi hướng di chuyển của kẻ thù và đồng đội, cũng như giúp binh lính giao tiếp với nhau tốt hơn.
Hiển nhiên, DARPA sẽ không phải là DARPA nếu như tổ chức nghiên cứu này không tạo ra một thứ gì thuộc hàng không tưởng với chúng ta. Những thứ ấy bao gồm những dự án kì lạ như công nghệ leo tường như Spider-Man, hay xe đạp tàng hình cho các chiến dịch bí mật. Plan X là một trong những ý tưởng điên rồ nhất, khi muốn biến thế giới chúng ta đang sống thành một hệ thống 3D mà ở đó quân đội có thể truy cập và triển khai thông qua một chiếc Oculus Rift, từ đó binh lí sẽ được số hóa và có khả năng càn quét hạ gục bất kì mối đe dọa an mạng nào như thể họ đang chiến đấu trên chiến trường vậy.
Các dự án về drone - máy bay không người lái cũng được quan tâm. Có vẻ như DARPA đang trong quá trình biến những chiếc máy bay do thám cũ trở thành những trạm phát sóng WiFi, thiết kế ra một hình mẫu cho phép quân đội có thể biến chúng thành bất kì công cụ nào họ muốn.
Không gian
[video=youtube;OeKzdk0sWjI]https://www.youtube.com/watch?v=OeKzdk0sWjI[/video]
Bạn có thể sẽ nghĩ rằng cái cục nghiên cứu DARPA điên rồ này chắc chắn sẽ không dừng lại ở những thứ như thế này đâu, đúng không? Phải, vì nó cũng có một loạt các dự án khác, như chương trình không gian mang tên XS-1, đang được triển khai để hướng đến việc xây dựng những mẫu phi thuyền không người lái rẻ hương nhiều so với hiện tại. Bên cạnh đó còn có chương trình Phoenix, mục tiêu không chỉ cứu chữa cái vệ tinh bị hỏng ngoài không gian, mà còn là gửi robot ra vũ trụ để thực hiện việc lắp đặt chúng. Không chỉ thế, DARPA cũng đang thực hiện dự án Kính viễn vọng Giám sát ngoài không gian từ năm 2002 - mục đích là để theo dõi các vật thể trôi nổi ngoài vụ trụ có khả năng đâm vào Trái Đất hay phá hủy vệ tinh quân sự.
Những tranh cãi
Một điều không thể phủ nhận được một thực tế rằng bất kì tổ chức quân sự nào được tài trợ hàng tỉ đô la đều sẽ bị soi mói rất gắt gao, cũng như là khởi nguồn cho nhiều tranh cãi nổ ra. Năm 2011, DARPA bị phát hiện kí hợp đồng 1.7 triệu đô với một công ty sản xuất thiết bị rà bom mình được điều hành bởi gia đình của một người sau đó trở thành Giám đốc của Cục nghiên cứu này, Regina Dugan.
Câu chuyện này càng gây chú ý hơn khi Lầu Năm góc mở cuộc điều tra đối với DARPA, mặc dù sau đó nó đã được chứng minh là hoàn toàn trong sạch. Mặc dù thế thì nhiều cuộc tranh luận vẫn diễn ra khi Dugan rời DARPA để đến Google, đặc biệt là khi chính quyền Washington ra luật rằng bất kì mối quan hệ nào giữa NSA và Google đều phải nằm trong vòng bí mật, nhưng ngoại trừ phi vụ vừa rồi. Khỏi phải nói, đã có rất nhiều người sau đó tự hỏi rằng liệu DARPA có liên can gì đến bê bối giám sát đình đám của NSA vào tài khoản Gmail của mọi người trước đó hay không.
Muốn biết thêm?
Hãy cứ ví DARPA như một con bạch tuộc khổng lồ, với rất nhiều xúc tu đến mức bạn không thể đếm nổi - bạn không thể biết được nó đang làm gì trừ khi bạn thật sự quan tâm. Nếu bạn muốn, thì có thể theo dõi Cục nghiên cứu này thông qua các trang xã hội của nó (câu like trá hình), nơi mà nó không chỉ thông báo về những hợp đồng mới, mà cả những thông tin quan trọng trước đó.
Theo Enagadget
