[just]Torune vừa lên mạng và thấy 2 trang tin đăng bài chê phim, một trang thì toàn dịch review cá nhân của phóng viên báo nước ngoài, một trang thì spoiler gần hết nội dung phim. Điểm chung của 2 trang này là chê phim dài dòng hoặc chán nản. Do đó, mình viết bài này để nói lên ý kiến của một khán giả người Việt Nam xem phim 'X-Men: Apocalypse' cũng như tất cả phim thuộc series 'X-Men' từ năm 2000 đến giờ.
Với mình, 'X-Men: Apocalypse' (XMA) là phim thỏa mãn về nội dung lẫn hình thức nhất từ trước đến giờ. Không phải siêu anh hùng, không phải thiên tài tâm thần muốn thống trị thế giới, X-Men là dị nhân, là những con người bình thường vô tình bị trao cho những món quà khiến họ khác biệt với đa số người khác.
Đây là cái khiến torune thích nhất ở X-Men từ khi theo dõi series từ năm 2000 đến nay. Lúc ấy, cứ đinh ninh Magneto là xấu và Professor X là tốt. Nhưng càng về sau, mình càng hiểu thêm về mâu thuẫn nội tâm về những người cùng giống loài đột biến và nhận ra, không ai tốt, cũng chẳng ai xấu. Ai cũng có niềm tin riêng và hơn hay thua cũng chỉ là trạng thái tạm thời. Nhờ vậy mà X-Men kéo dài được hơn 1 thập kỷ. Và, cốt truyện 'nội chiến' đã xuất hiện từ thời 'X-Men' (2000) rồi chứ không đến tận năm 2016 nhé. Thêm nữa, nội chiến của X-Men có đầu rơi máu chảy và có cả cảnh chém giết người yêu nhé.
Rồi đến những năm gần đây, mấy bé Inhuman xuất hiện. Inhuman có mới lạ nhưng vẫn chưa có tuổi với X-Men. Hãy xem 'Agents of S.H.I.E.L.D.' để cảm nhận sự khác biệt. Inhuman vì quá nóng vội nên cường nhân nào cũng trở thành anh hùng hay siêu anh hùng hết. Trong khi X-Men, sức mạnh là công cụ để thực hiện lý tưởng mà mỗi dị nhân ôm ấp. Hành động và cách suy nghĩ của X-Men rất thực tế, như bao con người bình thường, không đao to búa lớn như các siêu anh hùng. Để mô tả thương hiệu X-Men, mình chọn câu "gừng càng già càng cay".
Bi kịch của các dị nhân là họ không được quyền chọn sức mạnh của mình. XMA trung thành với motif của những phim cũ, đi sâu (ít hay nhiều) vào đời tư của từng cá thể, đánh giá thái độ của từng dị nhân với món quà mà họ được ban tặng. Rồi từ đó, khán giả vỡ lẽ ra động cơ đằng sau từng kế hoạch của các dị nhân.
Dù giới thiệu một Apocalypse hoành tá tràng, tuy nhiên, XMA vẫn không xa rời hai con người với hai bi kịch lớn nhất từ trước đến giờ: Xavier và Erik.
Nói thật, suốt hơn 2 tiếng xem phim, mình không ngừng lầm bầm "Erik muốn lương thiện, ai cho anh thương thiện?". Bi kịch của anh này là sở hữu sức mạnh 'cực kỳ vật chất' mà chỉ cần anh búng tay một phát là lấy đi không ít mạng người. Nhưng, Erik không mưu cầu cao sang, anh chỉ muốn một gia đình nhỏ, đầm ấp và lý tưởng này liên tục được khẳng định qua nhiều màn hồi tưởng những cảnh phim trong 'X-Men: First Class'.
Về phía Xavier, anh này có tài đọc trộm nhật ký khi người khác không cho phép. Lý tưởng của Xavier khổng lồ hơn, anh không muốn xây dựng gia đình, con cái mà làm hẳn một học viện nuôi dưỡng các thiếu nhi dị nhân từ nhỏ để truyền di huấn cho mọi người trên toàn thế giới. Tuy nhiên, những nhà ngoại giao thì lại không nói chuyện với nhau bằng bí mật trong trang nhật ký. Cái họ cần là một vũ khí hủy diệt có sức mạnh tương đương với năng lực của Erik.
Thành ra, hai con người mắc kẹt với hai sức mạnh mà mình không có quyền lựa chọn, mắc kẹt vào bi kịch của họ trong suốt mấy chục năm. Nếu Xavier điều khiển được từ tính và Erik biết thủ thỉ trong óc những người anh yêu thì đã không có những bi kịch này, cũng như không có một series dài ngoằn tồn tại từ đầu thế kỷ 21 cho đến giờ. Nói đến đây, mình cũng không biết nên buồn hay vui...
XMA sở hữu một cốt truyện kiểu mẫu cực kỳ vững chắc: xây dựng bối cảnh/nhân vật, phát triển mâu thuẫn, đẩy lên cao trào và sau cùng, đưa ra cách giải quyết. Chen giữa đó là những cú twist và đầu mối gắn kết phim với những phần trước. Xem xong XMA, bạn sẽ trả lời được những câu hỏi 'vì đâu Cyclops mến Jean Grey vậy?', 'vì đâu Storm về phe Giáo sư X?', 'vì đâu Wolverine được giải thoát trong ngày định mệnh?', 'vì đâu anh chồn thô ráp lại siêu lòng trước nàng Grey?', 'vì đâu Xavier lại trọc đầu?', 'Sentinel đời đầu xuất hiện lúc nào?'... Có rất nhiều khoảng trống trong dòng thời gian trước được lấp đầy nhờ những tình tiết trong XMA.
Ai nói XMA rời rạc thì nói chứ torune thấy phim hoàn toàn liền mạch, làm chi tiết hơn cách kể chuyện của 3 phim đầu tiên (2000, 2003, 2006).
Bên cạnh đó, nhạc phim làm rất hay, mình chấm ngang với BvS và hơn Civil War. Như muốn lặp lại thành công nho nhỏ trong khâu làm nhạc của DOFP, XMA giới thiệu trường đoạn của Quicksilver không thể ấn tượng hơn nữa! Trong khi, các phân đoạn chiến đấu dùng nhạc giao hưởng, tạo cảm giác bồi hồi và hưng phấn như lúc mà Trinity của DC Comics 4-some với con Doomsday. Và, cao trào nhạc trước khi khép lại phim đã nâng tuyên ngôn của Mystique lên một tầm cao mới. Màn hình tắt cái phụt là khán giả vỗ tay rầm rầm.
Về VFX, hình hiệu lúc giới thiệu tên nhân vật xem rất đã con mắt - tạo cảm giác như đang chơi tàu lượn siêu tốc - đồng thời là màn đánh tiếng những gì mà Fox sắp sửa thực hiện trong hơn 2 tiếng. Cảnh này mà coi 3D là phê lòi luôn.
Cá nhân, mình thích nhất những hiệu ứng mô tả năng lực điều khiển từ tính của Magneto. Đây mới đúng là kỹ xảo kiểu X-Men, không tàn phá diện rộng chỉ trong vài nốt nhạc, mà phải từ tốn, chậm rãi, chằng chịt hệ lụy, từ đất xuống biển... tương tự như nỗi đau không đau phát một mà gặm nhấm từ trong tâm can của Magneto ra.
Nói về chiến đấu trong tâm thức, còn có cảnh quay nào nghẹt thở hơn khi đưa kẻ thù vào chính sân chơi của Giáo sư X, kết hợp với diễn biến ở ngoài thực địa, nỗi đau càng tăng thêm gấp bội.
torune@hdvietnam
