Có một niềm tin phổ biến rằng để tiết kiệm chi phí nhất, cũng như có được chiếc máy tính phù hợp nhu cầu sử dụng nhất, thì người dùng nên tự mình lắp lấy thay vì ra mua sẵn bên ngoài cửa hàng. Nhưng trước sự phát triển của công nghệ, giá bán của các máy tính ráp sẵn đã giảm rất nhiều, đó là chưa kể người dùng ngày nay cũng chuyển sang sử dụng máy tính xách tay nhiều hơn. Vậy thì... liệu việc bỏ thời gian và công sức ra đi lựa mua từng bộ phận máy tính về ráp có còn cần thiết? Có đem lại an ủi nào về mặt kinh tế? Bài viết tổng hợp từ trang Make Use Of sau đây sẽ đem lại cho chúng ta cái nhìn đúng đắn về vấn đề này. Lưu ý, đây là bài viết của tác giả nước ngoài với chi phí rất nước ngoài thế nhưng cũng không quá khác biệt lắm so với mặt bằng giá chung ở Việt Nam.
Để lắp ráp một bộ máy tính để bàn thì cần những gì?
Trong bài viết này sẽ ngầm hiểu là các bạn đã biết cách lắp ráp các bộ phận của máy tính, và chỉ điểm qua những gì cấu thành nên một chiếc máy tính cùng với giá bán chung của từng món, để qua đó có cơ sở tính toán liệu việc tự ráp máy có còn giúp người dùng tiết kiệm hay không? Hay nên chuyển hẳn sang mua máy có sẵn cho khỏe người.
Chip xử lý
Chip xử lý là bộ não của toàn bộ một hệ thống máy tính bất kỳ nên không có gì lạ khi chúng ta ưu tiên vị trí đầu bảng cho em nó. Tuy nhiên, cũng có luồng ý kiến cho rằng đối với một máy tính chuyên dụng chơi game thì nên ưu tiên card đồ họa hơn.
Với chip xử lý thì người dùng có rất nhiều lựa chọn, nhưng hầu hết người dùng sẽ chọn chip Intel Core i3 (cho hệ thống máy tiêu chuẩn entry level), i5 (cho nhu cầu nâng cao hơn một chút) và i7 (với các máy tính thật sự cần đến sức mạnh xử lý) - chúng ta còn có dòng chip Xeon dành riêng cho hệ thống máy chủ cao cấp, nhưng tiêu chí bài viết này hướng đến người dùng phổ thông nên tạm thời gác qua một bên.
Mức giá chung cho chip xử lý là từ 100 USD - 500 USD
Bo mạch chủ
Nếu như chip xử lý là bộ não thì bo mạch chủ đóng vai trò xương sống của hệ thống, nơi tạo dựng chỗ đứng cho các thành phần linh kiện khác, và đồng thời là nơi đặt các cổng kết nối như USB, HDMI, card bắt sóng Wi-Fi và Bluetooth... Khi chọn mua bo mạch chủ, người dùng cần chắc chắn rằng các thành phần khác sẽ tương thích với nó cũng như nó có thể đặt vừa vào thùng máy.
Giá chung của một bo mạch chủ là từ 50 USD - 200 USD.
Bộ nhớ RAM
RAM là một trong những thành phần rất hay được các nhà sản xuất máy tính dè xẻn, trong khi thực tế thì đây là thành phần có thể dễ dàng nâng cấp và mang lại hiệu quả nhất cho người dùng.
Giá chung cho RAM là từ 60 USD - 90 USD (8GB)
Card đồ họa
Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng máy mà người dùng có thể chọn ráp thêm card đồ họa rời hay không, chứ không bắt buộc luôn luôn phải có. Trong trường hợp ráp một cỗ máy tính để chơi game thì người dùng nên chọn mua một chiếc card đồ họa tốt nhất trong khả năng cho phép và rồi xây dựng các linh kiện khác dựa theo đặc tính kỹ thuật của nó. Với các máy tính chỉ phục vụ cho nhu cầu làm việc, hoặc thỉnh thoảng chơi vài game đơn giản nhẹ nhàng thì các card đồ họa tích hợp đến từ Intel và AMD là đủ rồi. Đa số các máy tính dòng entry level và tầm trung đều chọn giải pháp card đồ họa tích hợp để tiết kiệm giá thành.
Giá chung cho card đồ họa là từ 60 USD - 500 USD.
Bộ nhớ lưu trữ
Chuyển sang phần bộ nhớ lưu trữ, thì người dùng sẽ có thể lựa chọn giữ ổ cứng HDD truyền thống hoặc SSD hiện đại. Với ổ cứng HDD, người dùng sẽ được một phương tiện lưu trữ giá rẻ hơn, dung lượng cao hơn, nhưng tốc độ chậm hơn so với ổ cứng SSD giá cao, dung lượng lưu trữ thấp nhưng lại cho tốc độ thực thi nhanh.
Một số người dùng có điều kiện sẽ chọn ráp một bộ máy tính dùng cả hai loại ổ cứng lưu trữ, với hệ điều hành và các ứng dụng được cài trên ổ SSD để tận dụng tốc độ xử lý nhanh như chớp trong khi dữ liệu sẽ được lưu trên ổ HDD cho đủ sức chứa và tiết kiệm chi phí đầu tư.
Giá chung cho ổ cứng lưu trữ là từ 30 USD - 300 USD.
Bộ nguồn
Khi chọn mua bộ nguồn, người dùng cần lưu ý chọn sao cho tải nổi toàn bộ hệ thống và nếu tiết kiệm được điện năng tiêu thụ và có bộ phận cải thiện dòng khí lưu chuyển thì càng tốt. Người dùng có thể lên trang web của hãng Asus để tìm công cụ hỗ trợ tính toán công suất của bộ nguồn cần thiết cho một hệ thống máy tính.
Giá chung cho một bộ nguồn là từ 40 USD - 200 USD.
Quạt tản nhiệt
Tùy vào cấu hình của máy tính lắp ráp mà người dùng có thể cần hoặc không cần thêm quạt tản nhiệt. Hầu hết các thùng máy đều có ít nhất một quạt tản nhiệt cũng như các chip xử lý và card đồ họa và cả bộ nguồn sẽ có riêng quạt tản nhiệt kèm theo.
Do vậy, người dùng có thể tạm thời yên tâm chưa cần đầu tư lắp thêm quạt tản nhiệt. Thay vào đó, hãy quan sát quá trình sử dụng rồi quyết định lắp thêm về sau cũng chưa muộn.
Giá chung cho quạt tản nhiệt là từ 20 USD - 100 USD.
Thùng máy
Điều người dùng cần lưu tâm khi chọn mua một thùng máy là có thể chứa vừa bo mạch chủ và tất cả các linh kiện khác liên quan. Tất nhiên với các game thủ cầu kỳ thì sẽ còn có thêm tiêu chí đèn nhấp nháy hoặc độ kiểu dáng độc đáo...
Giá chung cho thùng máy là từ 50 USD - 300 USD.
Các thành phần thiết bị ngoại vi khác
Nhóm linh kiện này có gồm một card bắt sóng WiFi nếu bo mạch chủ không hỗ trợ sẵn, một đầu đọc đĩa quang DVD, đầu ghi đĩa trong trường hợp cần thiết rồi thêm vào đó là màn hình, chuột, bàn phím nếu những thứ ấy chưa có sẵn. Giá của các món thiết bị ngoại vi này không được liệt kê vào bài viết vì khá lắt nhắt, cũng không quá đắt.
Hệ điều hành
Khi tự ráp một bộ máy tính thường thì người dùng sẽ quên khuấy không tính luôn giá mua bản quyền hệ điều hành vào đó. Để tiết kiệm tối đa thì người dùng có thể lựa chọn hai hệ điều hành miễn phí Linux hoặc Ubuntu, nhưng nếu cảm thấy quen thuộc với hệ điều hành Windows thì cần phải trả tiền để mua bản quyền.
Giá chung cho hệ điều hành là 100 USD.
Vậy người dùng tiêu tốn bao nhiêu cho bộ máy tính tự ráp?
Ở trên là bảng liệt kê các thành phần cũng như mức giá chung để người dùng lượng sức. Tiếp theo đây sẽ là ba kịch bản đối chiếu giữa máy tự ráp với máy do nhà sản xuất ráp sẵn và bán ra, ba kịch bản này tương ứng với ba phân khúc nhu cầu người dùng: nhu cầu làm việc cơ bản, tầm trung và đòi hỏi cao về xử lý công việc hoặc chơi game chuyên nghiệp. Với ba kịch bản này, người dùng sẽ có cái nhìn cụ thể hơn về chi phí bỏ ra để tự ráp một bộ máy tính.
Các máy tính ráp sẵn được lấy từ nguồn của trang Best Buy trong khi các linh kiện ráp máy được mua từ trang PCPartPicker.com.
Dòng phục vụ cho nhu cầu cơ bản: 449 USD vs. 503 USD
Chiếc máy tính ráp sẵn được dùng để tham chiếu là Dell Inspiron Desktop (model I3847-6162BK), đây là một trong những mẫu máy tính cơ bản bán chạy nhất trên trang Best Buy. Chiếc máy tính này được trang bị chip xử lý Intel Core i3 cho tốc độ xung 3.7GHz, 8GB RAM, 1TB ổ cứng và card đồ họa tích hợp. Giá bán của nó là 449 USD.
Trong khi đó với máy tính tự ráp sẽ cần chi ra 503 USD, nhưng chưa bao gồm bàn phím và chuột là hai thành phần mà chiếc Dell ở trên đã có kèm theo.
Dòng máy tầm trung: 729 USD vs. 679 USD
Ở phân khúc này, chiếc máy tính ráp sẵn dùng tham chiếu là HP Envy desktop (model 750-114) với giá bán 729,99 USD trên trang Best Buy.
Trong khi đó, bảng giá liệt kê cho các linh kiện của máy tính tự ráp như sau:
- Chip xử lý: Intel Core i5 3.2GHz — 175,88 USD
- RAM: 12GB 1600MHz — 69,99 USD
- Bộ nhớ lưu trữ: 2TB 7200 rpm — 67,89 USD
- Card đồ họa: tích hợp — 0 USD
- Hệ điều hành: Windows 10 — 93,89 USD
- Thùng máy: Mid-tower — 68,69 USD
- Cộng thêm bộ tản nhiệt cho chip xử lý, bo mạch chủ, đầu đọc đĩa quang, chuột và bàn phím tất cả là 679,34 USD. Như vậy là tiết kiệm được 50 USD, và trong trường hợp người dùng chọn hệ điều hành Linux thay vì Windows thì đã tiết kiệm được gần 150 USD.
Hệ thống máy cao cấp dùng chơi game: 1299 USD vs. 1023 USD
Cuối cùng, là dòng máy cao cấp với mẫu tham chiếu là G20AJ-B11 của hãng Asus. Máy tính này được trang bị chip xử lý Intel Core i7, card đồ họa GeForce GTX 960, RAM 16GB. Giá bán trên trang Best Buy là 1299,99 USD.
Trong khi đó, máy tính tự ráp có sức mạnh tương đương sẽ có giá:
- Chip xử lý: Intel Core i7 4.0GHz — 317,99 USD
- RAM: 16GB 1600MHz — 74,99 USD
- Bộ nhớ lưu trữ: 2TB 7200 rpm — 67,89 USD
- Card đồ họa: GeForce GTX 960 — 209,99 USD
- Hệ điều hành: Windows 8.1 — 86,89 USD
- Cộng thêm các thành phần khác bao gồm bo mạch chủ, nguồn, thùng máy v.v. được tổng cộng 1023,63 USD. Thật là ngạc nhiên khi ở phân khúc máy tính cao cấp thì việc người dùng bỏ công sức ra tự ráp sẽ giúp họ tiết kiệm được đến 276 USD, và có thể dùng số tiền ấy để nâng cấp gấp đôi lượng RAM hoặc một chiếc card đồ họa mới cho sức mạnh xử lý khủng hơn.
Kết luận
Khi lắp ráp một máy tính dòng entry level thì vì linh kiện đã quá thấp rồi khiến không thể giảm hơn được nữa, dẫn đến việc người dùng sẽ khó mà tự ráp một chiếc máy rẻ hơn được và những gì họ có thể làm tốt nhất là đổi không dùng hệ điều hành Windows 10 bản quyền lấy một hệ điều hành mã nguồn mở miễn phí để tiết kiệm 100 USD.
Nhưng khi chuyển lên phân khúc tầm trung thì bài toán kinh tế đã có lối ra cho máy tự ráp.
Cuối cùng, khi lên dòng cao cấp thì máy tự ráp không chỉ tiết kiệm chi phí với cấu hình tương đương mà còn có thể dư ra một khoản để đổi mua linh kiện cần và mạnh mẽ hơn. Thế nên, các bạn hãy tự ráp một chiếc máy tính với cấu hình tầm trung trở lên để nhận về cho xứng với công sức đã bỏ ra. Hơn thế nữa, khi ráp máy thì các bạn sẽ kiểm soát được toàn bộ các thành phần của máy, rất hữu ích khi có nhu cầu nâng cấp và thay thế trong tương lai.
Nguồn Make Use Of
/ hy vọng xài đc tầm chục năm là đc chứ mới có 3 4 năm đổi máy là em không khoái rồi 
