Thơ Hữu Thỉnh

[conghieu1978]

Mười Hai Câu

Nguyễn Du viết Kiều hơn hai trăm năm
Gió vẫn lạnh trên vai người phận bạc
Chèo Quan Âm trẻ già đều thuộc
Nỗi oan khuất ở đời nào đã chịu vơi đâu
Lép Tôn-xtôi viết "Chiến tranh và hòa bình"
Với hy vọng đó là cuộc chiến tranh cuối cùng trên trái đất
Mùa đậu xuống mộ Ông với màu cây thành thực
Có ai ngờ lại thấy máu nhiều thêm
Tôi đã gặp những dòng sông hùng dũng đẩy băng đi
Nhưng rút cuộc cầm tù trong rét buốt
Nho biết vậy buông những chùm quả ngọt
Đến tay người gấp gáp trước mùa Đông

2-88

 

[conghieu1978]

Năm Anh Em Trên Một Chiếc Xe Tăng

Năm anh em trên một chiếc xe tăng,
Như năm bông hoa nở cùng một cội,
Như năm ngón tay trên một bàn tay,
Ðã xung trận cả năm người như một.

Ha ha! Vào lính xe tăng anh trước anh sau,
Cái nết ở ăn mỗi người một tính,
Nhưng khi hát ta hòa cùng một nhịp,
Một người đau ta tất cả quên ăn.

Năm anh em mỗi đứa một quê,
Ðã lên xe ấy là cùng một hướng,
Nổ máy lên là một dạ xung phong,
Trước quân thù lòng chỉ biết có tấn công.

Ha ha! Năm anh em ta mang năm cái tên,
Ấy khi lên xe không còn tên riêng nữa,
Trên tháp pháo một ngôi sao màu lửa,
Năm quả tim chung nhịp đập ơ dồn.

Một con đường đất đỏ như son,
Một màu rừng xanh bạt ngàn hy vọng,
Một ý chí bay ra đầu ngọn súng,
Một niềm tin chiến thắng trong trận này.

 

[conghieu1978]

Nghe Tiếng Cuốc Kêu

Những đám mây bay đi
Tôi với người ở lại
Cuốc kêu ngoài bến sông
Cuốc kêu vì bẫy hiểm
Bèo leo nheo nước lên
Tôi âm thầm gọi tên
Bàn ghế và quần áo cũ
Tuổi trẻ đột ngột về
Ngơ ngác nhìn tôi
Những cánh diều để chỏm
Vui hơn điều đáng vui
Bánh đa phồng giữa chợ
Che bớt một phần buồn
Tôi ngồi gọi tên những quân bài tam cúc
Xe pháo mã những ngả đường xa lắc
Còn lại thôi hồi tiếng cuốc kêu.
Cuốc kêu từ ngày chưa ai đặt tên cho cuốc
Cha tôi nhào đất đắp đường
Ông táo bằng đất
Chiếc chén bằng đất
Những người uống rượu lần lượt bỏ đi
Cha tôi cầm chiếc chén lên
Như cầm một phần đời mình
Đã khô ra thành đất
Cuốc kêu ngoài bãi xa
Cuốc kêu từ ngày cây tre chưa đủ lá đan sàng
Trên đất ướt có người đến ở
Họ bắt đầu như một chiếc rễ nâu
Họ làm ra mọi thứ để nuôi nhau
Mong con cái có ngày mở mặt
Trời tối thì cậy ngọn đèn
Ngọn đèn bấc thắp bằng đầu lạ
Ngọn đèn bấc gió nhiều phen cướp mất
Cuốc kêu ngoài bến xa!
Cuốc kêu từ ngày em lạy mẹ lạy cha
Đi theo một sợi tơ hồng
Về với anh thành vợ thành chồng
Tình yêu nhiều đứt nối
Ta xin rừng một chiếc giường con
Xin đất một chiếc ấm nhỏ
Một đời người mà chiến chinh nhiều quá
Em níu giường níu chiếu đợi anh
Em trát những người con trai đẹp
Đợi anh
Chỉ mong anh về
Áo rách cũng thơm
Chiếc chạn nhỏ với vài đôi đũa mộc
Anh cứ tưởng sau chiến tranh thì toàn là hạnh phúc
Chúng ta đã từng vò võ đợi nhau
Nhưng không phải em ơi, cuốc kêu không phải thế
***
Trưa nay có điều gì mà cuốc kêu như xé
Tôi mất hai người anh
Cả hai đều rất trẻ
Sáng nay lại có người hàng xóm chạy sang
Mỗi lần sau đám tang
Lòng ai cũng héo
Dạ ai cũng sầu
Tôi cứ tưởng không ai còn xấu nữa
Tôi cứ tưởng tốt với nhau bao nhiêu cũng còn chưa đủ
Nhưng không phải, trời ơi, cuốc kêu không phải thế.
Giếng nước than lắm kẻ chao chân
Khu vườn than: có những con sên ngấp nghé lên trời
Qua mùa hoa thì bướm cũng bay đi
Tôi ngồi buồn như lá sen rách
Cuốc kêu gì mà khắc khoải trưa nay
Tôi ngồi buồn tôi đếm ngón tay
Có mười ngón tay đếm đi đếm lại
Đếm đi đếm lại trời ngả sang chiều.
Chúng ta bị cái chết gạt về một phía
Bị hư danh gạt về một phía
Phải vượt mấy trùng khơi mới bắt gặp nụ cười.
Vừa bắt gặp nụ cười
Thì lại nghe tiếng cuốc.

7-1989

 

[conghieu1978]

Ngôi Nhà Của Mẹ

Chiếc vé tàu cũng hồi hộp như con
Khi con về với mẹ

Con lại ngồi vào chiếc chõng tre xưa
Nơi mẹ vẫn ngồi khâu cha thường chẻ lạt
Bao xa cách lấp bằng trong chốc lát
Trăm cánh rừng về dưới giọt ranh thưa

Xin mẹ lại cho con bắt đầu đi gánh nước
Gánh bao nhiêu trong mát để dành
Xin mẹ lại cho con nấu bữa cơm mà không cần giấu khói

Để con được cảm ơn ngọn lửa nhà ta
Ngọn lửa biết thay con tìm lời an ủi mẹ

Vẫn chiếc dây phơi buộc ở đuôi kèo
Vẫn ở đó giờ cao hơn với mẹ
Con phơi áo nghe hai đầu dây kể
Thương quá những khi mưa con trai mẹ vắng nhà

Chiến tranh đi qua mẹ con mình
Hàng gạch lún giữa sân cơn mưa còn đọng nước
Hôm nay con trở về nhà
Chiếc vó nhện trên tường cũ vô cùng thân thuộc

Với một người từng chịu nỗi cách xa
Họ chỉ cần đi ngược con đường đã làm nên xa cách
Là có thể về với mẹ được ngay
Nhưng với một người lính như con
Muốn gặp mẹ phải vượt lên phía trước
Phải lách qua từng bước hiểm nghèo
Ở trên đó bất ngờ con gặp mẹ
Như con đang gặp mẹ bây giờ

Bước chân con chưa kín mảnh sân nhà
Phía biên giới lại những ngày súng nổ
Ngôi nhà mẹ là chiếc ga bé nhỏ
Chúng con đến và đi trong suốt cuộc đời mình.

1980

 

[conghieu1978]

Những Kẻ Chặt Cây

Những hàng cây lặng lẽ bảo vệ mình
Bằng chính búp của thói quen đem tặng
Trời bỗng gần hơn mây bớt vắng
Cây gày gò bừng thức có tình sao
Cùng lúc đó một tên dậy sớm
Đi tìm dao như mọi sáng đi tìm
Và nó chặt
Và tiếng chim tan vỡ...
Không hiểu vì sao bóng mát bị trả thù
Bị xua đuổi tội tình đến vậy
Tôi thành kẻ bị lột trần trơ trẽn
Cả lũ nhìn nhau côi cút dưới bầu trời.
Kìa nó đấy, kẻ chặt cây lại đến
Tôi lặng lẽ lo âu cho những người đứng cạnh.

Đêm 20-1-1988

 

[conghieu1978]

Những Tiếng Chim Xuân

Những con chim tu rúc
Về kêu bên mé đồi
Mùa xuân trong cỏ chỉ
Kéo mầm trong nắng soi

Có cái gì thật êm
Phả vào trong trời đất
Như là ta nhớ mình
Cả mùa đông cách biệt

Những mầm cây biết được
Chuyển dần sang tháng giêng
Gió vô tình bắt gặp
Vội mang lên với rừng

Thế là chỉ tu rúc
Về kêu bên mé đồi
Và mưa bay như thể
Ngỡ mình đang có đôi

 

[conghieu1978]

Phan Thiết Có Anh Tôi

Anh không giữ cho mình dù chỉ là ngọn cỏ
Đồi thì rộng anh không vuông đất nhỏ
Đất và trời Phan Thiết có anh tôi
Chính ở đây anh thấy biển lần đầu
Qua cửa hầm
Sau những ngày vượt dốc
Biển thì rộng căn hầm quá chật
Khẽ trở mình cát đổ trắng hai vai
Trong căn hầm mùi thuốc súng mồ hôi
Tim anh đập không sao ghìm lại được
Gió nồng nàn hơi nước
Biển như một con tàu sắp sửa kéo còi đi
Những ngôi sao tìm cách sáng về khuya
Những người lính mở đường đi lấy nước
Họ lách qua những cánh đồi tháng chạp
Trong đoàn người dò dẫm có anh tôi
Biển ùa ra xoắn lấy mọi người
Vì yêu biển mà họ thành sơ hở
Anh tôi mất sau loạt bom tọa độ
Mất chỉ còn cách nước một vài gang
Anh ở đây mà em mãi đi tìm
Em hy vọng để lấy đà vượt dốc
Tân Cảnh
Sà Thầy
Đắt Pét
Đắc Tô
Em đã qua những cơn sốt anh qua
Em đã gặp trận mưa rừng anh gặp
Vẫn không ngờ có một trưa Phan Thiết
Em một mình đứng khóc ở sau xe
Cánh rừng còn kia trận mạc còn kia
Vài bước nữa thì tới đường số Một
Vài bước nữa
Thế mà
Không thể khác
Biển màu gì thăm thẳm lúa anh đi
Em chưa hay cánh đồi ấy tên gì
Nhưng em biết ngày ngày anh vẫn đứng
Anh chưa biết đã tan cơn báo động
Chưa biết tin nhà không nhận ra em.
Không nằm trong nghĩa trang
Anh ở với đồi anh xanh cỏ
Cỏ ở đây thành nhang khói của nhà mình
Đồi ở đây cũng là con của mẹ
Lo liệu trong nhà dồn xuống vai em
Tiếng còi xe Phan Thiết bước vào đêm
Đèn thành phố soi người đi câu cá
Anh không ngủ người đi câu không ngủ
Biển đêm đêm trò chuyện với hai người
Cứ thế từng ngày Phan Thiết có anh tôi

1981

 

[conghieu1978]

Qua Cầu Tràng Hương

Mây Mải lên với Mã - pí - lèng
Bỏ quên dòng Nho Quế
Tôi bước lên cầu Tràng Hương
Nắng chang chói bên Thượng Phùng, Sơn Vĩ
Tốt bắt gặp lần đầu Nho Quế
Nước vắt ra từ núi đá dựng bờm
Cuối dòng sông là non nước Cao Bằng
Trên đỉnh núi đồng đội tôi đang khát.
Đồng đội tôi thay nhau đi cõng nước
Chiếc "can" cao quá đầu chằng chéo những bi-đông
Nước dồn lại từ những đôi vay ấy
Mấy năm qua đủ tưới cả cánh đồng
Đồng đội nhìn thắc thỏm xuống dòng sông
Nắng gay gắt khi mình còn quá trẻ
Gió thỉnh thoảng đưa mây về chiếu lệ
Rồi tan mau
Hơi đá lại nùng người
Khăn mặt xếp hàng trên dây phơi
Khô như mẻ bánh đa nỏ nắng
Những cánh tay trần hai mươi, mười tám
Bao năm rồi khỏa nước trong mơ
Xin cám ơn những hàng cây sa-mu
Ngả bóng xuống căn hầm của bạn tôi khi ấy
Bên này Giàng-chú-phìn
Bên kia là Sín-Cái
Tôi bước lên cầu Tràng Hương
Mang trang thơ lên cùng đồng đội
Có lá dong lá chít ở Trường Sơn
Đêm xua muỗi tắt đèn âm ỉ hát
Tôi ao ước thơ mang dù chỉ ít
Dòng Nho Quế ngọt ngào lên với các anh.

Hà Tuyên, 1979-1983

 

[conghieu1978]

Sang Thu

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây màu hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.

 

[conghieu1978]

Sau Trận Đánh

Khi bản Đông thành một nấm mồ
Những hãng phương Tây đưa tin nhớn nhác:
- Chưa bao giờ những binh đoàn thiết giáp
Của đối phương lại áp đảo như đây

Sau bản Đông giải phóng vài ngày
Tôi với chiến sĩ xe tăng cầu Chaki tắm mát
Một số anh thì đuổi nhau trên cát
Một số anh thì đổ dế, hái hoa
Các anh không nói nhiều về chiến thắng những ngày qua

Chỉ mong mưa cho đồng bào gieo lúa.

Chaki 3-1972

 

[conghieu1978]

Tạm Biệt Sầm Sơn

Tạm biệt nhé thôi đành tạm biệt
Tán bàng ven biển đôi mắt nước mưa
Tạm biệt nhé thôi đành tạm biệt
Một Sầm Sơn mà biết mấy tình cờ
Anh phải nói vòng vo anh yêu biển
Anh cứ yêu trời để thú nhận yêu em
Anh cứ khen người tốt đôi tốt lứa
Để giấu đi bao nỗi xót xa thầm
Cũng có thể Sầm Sơn còn trở lại
Nhưng mây kia đã cổ tích xa vời
Cũng có thể biển này còn gặp lại
Em đã thành muối xót ở trong tôi.

Thanh Hóa 8-1991

 

[conghieu1978]

Tắm Mưa

Mưa rào rào bong bóng nở đầy sân
Trời như bông đen nước tràn qua mặt
Sấm làm nhịp cho đôi chân nhảy nhót
Kỳ lưng nhau rúc rích đùa vui
Mưa râm ran như bản nhạc không lời
Mưa mát lịm thấm sâu vào da thịt
Mảnh bom vãi mưa cuốn phăng đi hết
Nòng pháo vút cao như một thân măng
Nghiêng mũ sắt đầy đổ nước vào hương
Dành riêng pháo trận sau nhân lưới lửa
Bõ khi gánh thùng nước lên ba lần đứng thở
Góp suất nước chia dấp cho pháo mát nòng
Ơi cơn mưa thành một nỗi chờ mong
Hơn cả trang thu mấy mùa chưa trở lại
Mưa tạnh hẳn còn tần ngần đứng mãi
Mưa như người nhà một lát đến thăm.
Quay nhìn nhau trẻ lại bất ngờ
Vương trên mi hạt mưa tròn óng ánh
Chẳng ai biết đã qua trăm trận đánh
Chỉ thấy như úp cá ở đâu về.

9-1969

 

[conghieu1978]

Thành Phố Bạn Bè

Tôi đã ở sáu năm
Trên miền đồi Gia Cẩm
Nhà tập thể nửa gian
Chưa bận con, ở tạm.
Tháng, một lần "tranh thủ"
Đạp xe từ núi Đanh
Chờ hết giờ hành chính
Thủ trưởng cho khởi hành.
Hình như chiều thứ bảy
Dốc thấp hơn ngày thường
Vợ báo thêm xuất khách
Tôi về thường nguội cơm.
Sáu năm tôi đi về
Vui buồn cùng thành phố
Việt Thanh và Việt Tú
Việt Trì trong tên con.
Nửa gian rồi một gian
Dây phơi ngày mỗi chật
Nội, ngoại đều ở xa
Bạn bè thương Thỉnh vất.
Vợ đẻ ba năm đôi
Tôi thường đi công tác
Khi con đẹn con sài
Bạn bè lo chạy thuốc.
Lúc cao hứng bình thơ
Kéo nhau ngồi xuống đất
Khi mua gạo mua đường
Bạn nhường tôi đứng trước.
Thành phố ngã ba sông
Hai chiều nghe nước xiết
Câu thơ chưa kịp viết
Tin nhà: con biết đi.

Việt Trì 1981

 

[conghieu1978]

Thơ Dưới Mái Hiên

Gà không gáy trời vẫn sáng
Cây không héo đời vẫn buồn
Tôi nép dưới mái hiên
Cố tin rằng hôm nay không còn ai bất hạnh
Nhanh một bước vẫn còn tiếng thở dài
Chậm một bước vẫn đông người ăn uống
Lá khóc cho ai?
Đẫm ướt đường dài
Mưa day dứt suốt mùa thu day dứt
Bao khát vọng mỏi mòn còn ở bên kia sông.

1992

 

[conghieu1978]

Thơ Viết Ở Biển

Anh xa em
Trăng cũng lẻ
Mặt trời cũng lẻ
Biển vẫn cậy mình dài rộng thế
Vắng cánh buồm một chút đã cô đơn
Gió không phải là roi mà đá núi phải mòn
Em không phải là chiều mà nhuộm anh đến tím
Sóng chẳng đi đến đâu nếu không đưa em đến
Vì sóng đã làm anh
Nghiêng ngả
Vì em…

 

[conghieu1978]

Thư Mùa Đông

Thư viết cho em nhòe nét mực
Phên thưa sương muối cứ bay vào
Núi rét đêm qua chừng mất ngủ
Sáng ra thêm bạc một nhành lau.
Ở đây tuyết trắng bên chăn mỏng
Bếp đỏ cơm trưa núi vẫn mờ
Mực đóng thành băng trong ruột bút
Hơ hoài than đỏ chảy thành thư.
Chắn gió cây run trong rễ tím
Hạt ngô gieo xuống cũng co mầm
Có hôm đồng đội đi công tác
Nhớ đấy, nhưng mà... thêm lớp chăn.
Gà buốt gáy lười đâm tiếng khản
Ca bát khua cho đỡ bất thường
Núi giấu trong lòng trăm thứ quặng
Anh bòn không kiếm đủ rau ăn...
Gạo thường lên sớm, thư thời chậm
Đài mở thâu đêm đỡ vắng hầm
Bao năm không thấy màu con gái
Vó ngựa nghe nhầm tiếng guốc em...
Mây đến thường rủ anh mơ mộng
Biết vậy, khuya em đỏ ánh đèn
Ước gì có chút hương bồ kết
Cho đá mềm đi núi ấm lên.

Mèo Vạc 3-82

 

[conghieu1978]

Tiếng Hát Trong Rừng

Nhạc làm trong rừng em hát giữa Trường Sơn
Người sốt rét hát cho người sốt rét
Đường ngổn ngang đường đất còn cháy khét
Cây mát cho người người mát cho nhau

Nhạc ở trong đàn đàn có gì đâu
Rừng bỗng chao nghiêng trước sợi dây mỏng mảnh
Người bỗng bồn chồn tốt tươi náo động
Tay vẫy tay mình mà tưởng nắm tay ai

Em hát về rừng em hát về cây
Em hát về người đang nghe em hát
Anh bỗng quên vừa qua cơn sốt
Rừng bỗng quên vừa trận bom đau

Anh vịn vào tiếng hát vượt gian lao
Những năm Trường Sơn bạn bè trong trẻo quá
Tiếng hát đi rồi căn hồm còn đó
Thành chiếc hộp đàn giữa lòng đất âm sâu.

Trường Sơn 1974

 

[conghieu1978]

Tôi Bước Vào Thành Phố

Tôi bước vào thành phố
Với nguyên mùi rơm tươi
Có đám mây vải ốc
Thường thấy lúc chuyển trời.
Tôi hay héo như cây
Tôi hay buồn như nước
Ba bảy tấm gương mờ
Với bao nhiêu lối quặt.
Gập ghềnh đường tôi đi
Không một ai ngó tới
Bỗng nhiên họ xúm lại
Gặp bùn tôi trượt chân
Không phải đỡ tôi lên
Họ xem cho đỡ tẻ
Tôi bỗng nhớ đến mẹ
Dặn khẽ lúc lên đường
Tôi viết vội thư thăm
Không nói gì chuyện ngã.
Mẹ tôi đã già rồi
Đời không ai biết cả
Tôi bước vào thành phố
Vết sẹo dìu tôi đi.

1989

 

[conghieu1978]

Tôi Đi Bào Ngư

Tặng chiến sĩ đảo Bạch Long Vĩ
Tôi neo mình vào biển
Biển và tôi trong tiếp xúc toàn thân
Biển nhận ra tiếng gõ cửa dập dờn
Tiếng bền bỉ của tim tôi đang gõ
Nhận ra tiếng của người nghèo đi tìm của
Biển mở toang những gành đá thâm nghiêm
Xin sóng ngầm đừng đẩy tôi lên
Đừng đánh đu tôi, đừng chòng chàng, váng vất
Tôi lặng qua mấy tầng mặn chán
Để bàn tay hồi hộp trước bào ngư
Nước cứ ép và rong cứ xát
Tôi là nỗi khát khao không mỏi của trên bờ
Cũng có thể tôi tham lam nhiều quá
Trước bạc vàng dưới đáy biển bỏ quên
Nước da nhợt đi rồi thẫm lại bao lần
Tôi chẳng nhớ
Tôi gần như hóa biển
Biển rộng vô cùng mà bào ngư nhỏ nhoi
Bào ngư hiếm mà tôi thì đang khát
Nên hơi thở cứ phải dè từng hớp
Tai thình thình máu chực ứa ra
Nắng trên bờ lấy nón mà che
Nước dưới biển lấy đầu mà đỡ
Tôi gửi lại mồ hôi dưới bể
Để ngày sau lại nhớ lại đi tìm

14-8-1977

 

[conghieu1978]

Trông Ra Bờ Ruộng

Trông ra bờ ruộng năm nào
Mưa bay trắng cỏ, cào cào cánh sen
Mẹ tôi nón lá bước lên
Mạ non đầu hạ trăng liềm cuối thu
Quanh quanh vẫn một mảnh bờ
Bây nhiêu toan tính đến giờ chưa yên
Mẹ tôi gạt cỏ bước lên
Cỏ dày, cây lúa phải chen nhọc nhằn
Xòe tay tính tháng tính năm
Tính người? Nào biết xa xăm cõi người
Gié thơm ai đã gặt rồi
Đồng quang bóng mẹ nắng nôi một mình....